Kars çayının suyunda, sedimentinde ve buradan avlanan karabalıklarda (Capoeta capoeta capoeta Guldenstaedt, 1772) bazı ağır metallerin derişim düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada Kars Çayı'nın suyunda, sedimentinde ve buradan avlanan Karabalıkların (C. capoeta capoeta Guldenstaedt, 1772) kas, kemik ve solungaç dokularında ağır metallerin (demir, çinko, bakır, mangan, kurşun, nikel ve kadmiyum) derişim düzeyleri belirlendi. Örnekler 2009 yılının Mayıs ve Eylül aylarında toplanıp Optical Emission Spectrometer (ICP) ile analiz edildi.Suda, sedimente, kas, kemik ve solungaç dokularında ağır metallerin derişim düzeylerine göre sıralanması, kas dokusunda Fe>Zn>Cu>Mn>Pb>Ni>Cd, solungaç dokusunda Fe>Zn>Mn>Cu>Pb>Ni>Cd, kemik dokusunda Zn>Fe>Mn>Cu>Pb>Ni>Cd, sedimentte Fe>Zn>Cu>Mn>Ni>Pb>Cd ve suda Zn>Fe>Mn>Pb>Cu>Cd>Ni şeklinde bulundu. Metal derişimlerine göre incelenen örneklerin ağır metal sıralanması sediment>su>kemik>solungaç>kas şeklinde saptandı. Böylece incelenen metaller en düşük kas dokuda en yüksek sedimentte saptandı.Bulgularımız ulusal ve uluslar arası kuruluşların müsaade edilebilir ağır metallerin sınır değerleriyle karşılaştırıldı. Bu karşılaştırma sonunda incelenen örneklerde saptanan ağır metal derişimlerinin düşük olduğu saptandı. Çalışmanın yapıldığı periyotta saptanan metallerin derişim düzeylerinin insan sağlığı açısından herhangi bir risk oluşturmadığı bulundu. Ancak, Kars Çayı'ndan avlanan ve yöre halkı tarafından yoğun bir şekilde tüketilen Karabalıklarda, çeşitli amaçlar için kullanılan bu ırmağın suyunda ve sedimentinde ağır metallerin konsantrasyonları periyodik olarak izlenmelidir.Anahtar Kelimeler: Ağır Metal, Birikim, C. capoeta capoeta, Sediment, Su, Kars Çayı, Türkiye.

In this research, the concentration level of the heavy metals (iron, zinc, copper, manganese, lead, nickel and cadmium) in the tissues of muscle, bone and gill of blackfish (C. capoeta capoeta Guldenstaedt, 1772) caught in Kars River, its water and sediment, were determined. The samples were gathered in May and September in 2009 and analyzed with Optical Emission Spectrometer (ICP).In the water, sediment, the ranking according to the concentration level of the heavy metals in the muscles, bones and gills has been found just as Fe>Zn>Cu>Mn>Pb>Ni>Cd in muscle tissue, Fe>Zn>Mn>Cu>Pb>Ni>Cd in gill tissue, Zn>Fe>Mn>Cu>Pb>Ni>Cd in bone tissue, Fe>Zn>Cu>Mn>Ni>Pb>Cd in sediment and Zn>Fe>Mn>Pb>Cu>Cd>Ni in water. To the concentrations of the metals, the ranking of the samples searched was verified as sediment>water>bone>gill>muscle. Thus, it was confirmed that the metals analyzed were in muscle least, most in sediment.Our findings have been compared with the extreme values of licensed heavy metals of national and international institutions. As a result of this comparison, it was confirmed that the concentration of the analyzed heavy metals was low. In the period when the research was done, it was found that the levels of concentration of the metals analyzed had no risk for human health. But, the concentrations of these heavy metals in bluefish which are caught from Kars River and are intensely consumed by the inhabitants, in the river water which is utilized for various purposes, in also sediment are to be observed regularly.Key Words: Heavy Metals, Accumulation, C. capoeta capoeta, Sediment, Water, Kars River, Turkey.