Aras Havzası`ndaki sivrisinek (Diptera: Culicidae) türlerinin konak tür tercihlerinin Reverse Line Blotting tekniği ile tespit edilmesi

Abstract

Doğal sistemlerde sivrisineklerin konak tür tercihlerinin belirlenmesi patojen-vektör-konak üçlüsü arasındaki karmaşık ekolojik ve evrimsel ilişkilerin aydınlatılması ve vektör kaynaklı hastalıkların kontrolünde önemlidir. Sivrisineklerde konak tercihinin genetik temelli olmasına rağmen, konak türlerinin bulunabilirliğine ve ulaşılabilirliğine göre bu konak tercih durumu esneklik gösterebilir.Bu tez çalışması 2012-2013 yılları arasında sivrisinek üreme dönemlerinde, Aras Havzası'ndan örneklenmiş sivrisinek türlerinin konak tür tercihlerinin Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PZR) temelli, Reverse Line Blotting (RLB) yöntemi kullanılarak tespit edilmesi amaçlanmıştır. Konak tercihinin belirlenmesine yönelik bu çalışma, Aras Havzası'ndan toplanan sivrisineklerle ilk kez yapılmıştır. Toplanan kan emmiş dişi sivrisineklerin abdomeninden elde edilen DNA'lara, omurgalıların 344 baz çiftlik sitokrom b bölgelerini amplifiye eden biotin ile işaretlenmiş genel primerler ile PZR yapılmıştır. PZR sonucu pozitiflik veren 7 farklı sivrisinek türünden toplam 916 bireyin konak tercihleri Reverse Line Blotting (RLB) yöntemi ile tespit edilmiştir.PZR-RLB hibridizasyon analizlerine göre, pozitif sonuç veren 654 bireyin 323 (%49,4)'ünün tek konak üzerinden beslendiği bulunmuştur. Tek konak üzerinden beslenen sivrisineklerin 219 (%68) tanesininin insan, 97 (%30,1) tanesinin sığır, 5 (%1,5) tanesinin koyun, 1 (%0,3) tanesinin at ve 1 (%0,3) tanesinin güvercin konakları üzerinden beslendiğini tespit edilmiştir. Diğer 331 (%50,6) bireyin karışık beslendiği, 290 (%44,3) tanesinin iki, 30 (%4,6) tanesinin üç, 10 (%1,6) tanesinin dört ve 1 (%0,15) tanesinin de beş konak türü üzerinden beslendikleri belirlenmiştir.Bu çalışma ile alanda bulunan sivrisineklerin insan üzerinden beslenme oranlarının oldukça fazla olduğu, bu durumun sivrisinek kaynaklı patojenlerin bulaşım ve yayılımında ciddi problemlere neden olabileceği öngörülmektedir. Alanda sivrisinek kaynaklı hastalık bulaşımından kaçınmak ya da azaltmak için herhangi bir koruyucu önlem alınmaması bu sonucu doğurmaktadır. Çalışma sonucu olarak alanda sivrisinek kaynaklı hastalıkların araştırılmasının aciliyeti gerekmektedir. Anahtar kelimeler: Vektör kaynaklı hastalıklar, Aras Havzası, sivrisinekler, konak tür seçimi, Reverse Line Blotting

In natural systems, detection of host preferences of mosquito species is import to clear up the ecological and evolutionary relationships between patogen-vector-host and control of vector-borne diseases. Despite the fact that the host preference in mosquitoes is genetical it also shows flexibility due to availability and accessibility of host species.In this project we aimed determination of host preference of the mosquito species of Aras Valley via blood meal analysis using the Polimerase Chain Reaction (PCR) based Reverse Line Blotting method. The proposed study aimed the determination of host preference of mosquitoe species in this location is done for the first time. DNA, extracted from blood fed mosquiotes collected from the field, were subjected to PCR with biotine labelled universal primers that amplify the 344 base pair cytochrome b gene region. Bloodmeal sources identified from 916 mosquitoes representing 7 different species by Reverse Line Blotting (RLB).According to the Reverse Line Blotting (RLB) hybridization results of 654 polymerase chain reaction positive individuals, it was observed that 323 (%49,4) of the mosquitoes fed on single hosts. From these single hosts, it was determined that 219 (%68) fed on human, 97 (%30,1) fed on cow, 5 (%1,5) fed on sheep, 1 (%0,3) fed on equus and 1 (0,3) fed on pigeon. It was determined that other 331 (%50,6) individiuals prefered fed on multiple hosts and 290 (%44,3) of them took double, 30 (%4,6) of them took triple, 10 (%1,6) of them took quadruple and 1 (%0,15) them took quintette blood meal.In this study it was shown that blood feeding habits of mosquitoes on human is quite high in this area and therefore, this may cause a high risk for transmission and spread of the mosquito-borne pathogens to humans. This may be the consequence of humans not taking any precaution to avoid or to reduce the contact with mosquitoes. As a result, this study shows the urgent requirement of investigating mosquito-borne diseases in this area. Key words: Vector borne diseases, Aras Basin, mosquitoes, host species choice, Reverse Line Blotting