Kars çayı`nın suyunda, sedimentinde ve bazı sucul organizmalarda iz elementlerin derişim düzeylerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışma 06.07.2013 – 06.09.2013 tarihleri arasında; Kars Çayı'nın suyu, sedimenti, Tilki Kuyruğu (Cereatophyllum demersum L.), Gevrek Söğüt'ün (Salix fragilis) dal ve yapraklarında ve Kars Çay'ından avlanan Kara balığın (Capoeta capoeta capoeta Guldenstaedt 1772 ) deri, kas ve solungaç dokularında Fe, Cu, Zn, Mn, Cd ,Pb ve Cr metallerinin birikim düzeyleri araştırıldı.Çalışma süresince; 120 adet Kara Balık (Capoeta capoeta capoeta), Kars Çay'ının Selim Devlet Hastanesi'nin arkası, Akyar, Kırmızı köprü, Boğazköy, Akçakale, Akçalar istasyonlarından mevsimlik periyotlarla yakalanarak incelenmiştir. Örneklerin ağır metal analizi, Yeditepe Üniversitesi Mimarlık Mühendislik Fakültesinde Atomik Absorbsiyon Spektrometresi ile yapıldı.Kars Çay'ının suyunda yapılan metal analizi sonucunda en çok biriken metalin Fe olduğu saptanırken, sedimentte ve Tilki Kuyruğu'nda (Ceratophyllum demersum ) en çok biriken metalin Pb olduğu görüldü. Gevrek Söğüt'ün dal ve yapraklarında en çok Fe metali birikirken, Kara Balığın (Capoeta capoeta capoeta) çeşitli dokularında yapılan metal analizi sonucuna göre en çok biriken metalin Fe olduğu belirlendi.Suda yapılan metal analizi sonucuna göre metaller Fe > Pb > Cd > Zn > Mn > Cu > Cr şeklinde birikirken, Sedimentte; Pb > Fe > Cd > Cr > Mn > Zn > Cu, Tilki Kuyruğu'nda (Ceratophyllum demersum L.); Pb > Fe > Cd > Mn > Cu > Cr > Zn, Gevrek Söğüt'ün (Salix fragilis) dallarında; Fe > Pb > Cd > Mn > Zn > Cu > Cr, Gevrek Söğüt'ün yapraklarında; Fe > Pb > Cd > Mn > Zn > Cu >Cr, Kara balığın (Capoeta capoeta capoeta) kas dokusunda; Fe > Zn > Pb > Cu > Mn > Cr > Cd, solungaç dokusunda; Fe > Zn > Pb > Cu > Mn > Cr > Cd, ve deri dokusunda; Fe > Zn > Pb > Cu > Mn > Cr > Cd şeklinde biriktiği belirlendi.Anahtar Kelimeler: Ağır Metal, Capoeta capoeta caopeta, Ceratophyllum demersum, Salix fragilis, Sedimet, Su, Kars Çayı, Türkiye

This study was conducted for accumulation levels of Fe, Cu, Zn, Mn, Cd, Pb, and Cr metals in both Black fishes' several tissues (Capoeta capoeta capoeta Guldenstaedt 1772) (skin and muscle and gill) and branches leaves of willow (Salix fragilis) and hornwort plants (Ceratophyllum demersum L.) between 06th july 2013 and 06th September 2013.During the study, 120 black fishes (Capoeta capoeta capoeta) caught from various station in seasonal period (behind of Selim National hospital and Akyar and Kırmızı köprü and Boğazköy and Akçakale and Akçalar and around the Kars Stream) were examined. Heavy metal analysis of samples were performed by Atomic Absorption Spectrometer in Yeditepe University Faculty of Engineering and Architecture. As a result of metal analysis of water samples taken from Kars Stream, the most accumulated metal was Pb in sediment and Ceratophyllum demersum L. while the most accumulated metal was Fe in the water samples. As a result, while the most accumulated metal Fe was determined both in branches, leaves of Salix fragilis and several tissues of black fish. As a result of metal analysis in water samples were determined to accumulate as follow; Fe > Pb > Cd > Zn > Mn > Cu > Cr, Pb > Fe > Cd > Cr > Mn > Zn > Cu in sediment and Pb > Fe > Cd > Mn > Cu > Cr > Zn in Ceratophyllum demersum L. and Fe > Pb > Cd > Mn > Zn > Cu > Cr in branches of Salix fragilis and Fe > Pb > Cd > Mn > Zn > Cu > Cr in leaves of Salix fragilis and Fe > Zn > Pb > Cu > Mn > Cr > Cd in muscle tissue of black fish and Fe > Zn > Pb > Cu > Mn > Cr > Cd in gill tissue of black fish, and Fe > Zn > Pb > Cu > Mn > Cr > Cd in skin tissue of black fish.Keywords: Heavy metal, Capoeta capoeta capoeta, Ceratophyllum demersum L., Salix fragilis, Sediment, Water, Kars Stream, Turkey.