Kars bölgesinde yüksek yerleşimde yaşayan hastalarda uyku apnesi derecesi ile vitamin d seviyeleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Obstruktif uyku apne/hipopne sendromu (OSAHS), son 50 yıl içinde tanımlanan en önemli sağlık sorunlarından biridir. Morbiditenin ve dünya çapında mortalitenin önemli bir nedenidir. Vitamin D günümüzde bir steroid hormon olarak tanımlanmaktadır. Vitamin D'nin kemik metabolizması ve kalsiyum metabolizmasında etkili olmasının yanında diğer organların fonksiyonlarında da etkili oldukları bildirilmiştir.İntestinal sistem, paratiroid bezi ve böbreklere etkilerinin yanında son dönemde nörolojik sistem ,kardiyovaskuler, immunmodulatuar sistem gibi pek çok farklı yapıya önemli etkilerinin olduğu gösterilmiştir. Geçtiğimiz yıllarda vitamin D reseptörlerinin beyin sapında uyku inisiyasyonu ve uykunun sürdürülmesinde etkili alanlarda yüksek konsantrasyonlarda bulunduğunun keşfedilmesi vitamin D'nin uykunun kontrolünde önemli etkilerinin olduğu hipotezini güçlendirmektedir. İnflamasyon ve obstruktif uyku apnesi arasındaki ilişki de giderek artan kanıtlarla gösterilmektedir ve vitamin D eksikliğinde birbiriyle örtüştüğü görülen bazı immun mekanizmalar bu konuya eğilmeyi gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada yüksek rakım koşullarında yaşayan hastalarda vitamin D düzeyleri ile uyku apnesi şiddeti arasıdaki ilişkinin gözlemlenmesi amaçlanmaktadır.Materyal ve Metod: 01/01/2016-01/08/2017 tarihleri arasında Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi Uyku Labaratuarına başvuran Obstruktif Uyku Apne/Hipopne Sendromu tedavisi almamış yeni tanı olan nokturnal polisomnografi yapılan 21-77 yaş arası 68 birey retrospektif olarak çalışmaya alındı. Serum 25 hidroksivitamin D (25(OH)D) düzeyleri 2011 Endocrine Society rehberine uygun olarak 25(OH)D düzeyi 20 ng/ml ve altı vitamin D eksikliği ve 20-29 ng/ml arası vitamin D yetersizliği olarak sınıflandı. 29ng/ml'nin üstü normal vitamin D düzeyi olarak sınıflandı. Tüm gece polisomnografik ölçüm sonuçlarına göre Apne Hipopne İndeksi (AHI) sonucu AHI<15 olanlar kontrol grubu, 15≥AHI<30 olanlar orta düzey OSAHS ve AHI≥30 olanlar ağır düzey OSAHS olarak sınıflandı. Araştırmaya toplam 68 birey alındı. 18 birey kontrol grubu, 16 birey orta düzey OSAHS grubunda ve 34 birey ağır OSAHS grubunda yer aldı. Bulgular: Araştırmada grupların vücut kitle indeksi açısından istatiksel olarak anlamlı fark bulunmadı. Gruplarda erkek hasta oranının %60.29, kadın hasta oranının ise %39.70 olduğu görüldü. Gruplar arasında D vitamini eksiklği ve normal D vitamini bakımından anlamlı p değerleri saptandı(p<0.05). D vitamini seviyeleri ile kontrol ve hastalık grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır(p<0.05). D vitamini eksikliğinin ve Normal D vitamini düzeyi grubunun OSAHS gruplarındaki istatistiksel farklılığı anlamlı çıkarken (p<0.001) D vitamini yetersizliğinin OSAHS grupları ile bağlantısının istatistiksel olarak anlamlı çıkmadığı görüldü(p>0.05). Veriler üzerinde uygulanan Pearson's r korelasyon testi, Spearman Derece korelasyonu testi ve paired-samples t testlerine göre Vitamin D ve AHI korelasyonu Pearson's r korelasyon testine (r = -0.7) ve Paired-samples t testine (AHI ve D Vit. İkilisi korelasyon = -0.7) göre anlamlı çıktığı görüldü. Sonuç: Çalışmamızın sonuçları olarak dikkati çekenler AHI değerleri ile serum 25(OH)D seviyeleri arasında bağımsız ilişkili olduğu görülmesi, ağır OSAHS grubunda vitamin D düzeylerinin daha düşük olması ve normal vitamin D düzeyleri karşılaştırmasında da OSAHS gruplarındaki istatistiksel farklılığın anlamlı bulunmasıdır. OSAHS ile vitamin D arasındaki ilişki ile ilgili kanıtlar OSAHS için yeni tedavilerin önünü açabilme potansiyeli taşımaktadır ve aynı zamanda vitamin D düzeyinin hastalarda dikkatli bir şekilde yönetiminin gelişmiş ülkelerde epidemik olan OSAHS ve diğer pek çok hastalığın gelişiminin önlenmesini ve bu hastaların medikal durumlarının iyileştirilmesini sağlayabileceği düşünülmektedir.

Aim: Obstructive Sleep Apnea Hypopnea Syndrome(OSAHS) is is one of the most important health problems identified over the past 50 years. It is a prominent cause of worldwide morbidity and mortality. Vitamin D is recently defined as a steroid hormone. It is reported that Vitamin D has number of functions at other body organs as well as its effects at bone metabolism and calcium metabolism. Recent years have showed that there are many important effects of vitamin D on neurological, cardiovascular, immunomodulatuar, intestinal systems. Vitamin D receptors have been found at brain stem sleep initiation and sleep continuation zones and it is thought that vitamin D has important functions at sleep regulation. Relation between inflammation and OSAHS has been shown and there are overlapping immun mechanisms for both OSAHS and vitamin D functions. At this study it is aimed to investigate the relation between obstructive sleep apnea hypopnea syndrome severity and serum vitamin D levels at patients living at high altitude geopragraphic region of Kars.Material and Methods: 68 patients between 21-77 years old who admitted to Kafkas University Medicine Faculty Sleep Labaratuary between 01/01/2016-01/08/2017 and underwent polisomnography have been retrospectively taken to study. Patients did not previously diagnosed OSAHS and did not underwent treatment for OSAHS before. Serum 25 hydroxyvitamine D (25(OH)D) levels are classified in accordance with 2011 Endocrine Society guidelines as ; 20 ng/ml and lower: vitamin D deficiency, between 20-29 ng/ml is classified as vitamin D insufficiency and above 29 ng/ml is classified as normal vitamin D level. Apne Hypopnea Index (AHI) scored at full night polysomnography and classified as AHI<15: control, 15≥AHI<30 moderate OSAHS and AHI≥30 severe OSAHS. 18 people were at control group, 16 people were at moderate OSAHS group and 34 people were at severe OSAHS group.Results: There is no statistically significant difference for body mass index between groups. %60.29 of them is male, %39.70 of them is female. There is a significant relation between groups for vitamin D deficiency and normal vitamin D levels (p<0.05). There is statistically significant relation between control and patient groups for vitamin D levels (p<0.05). There is a significant relation between OSAHS groups for vitamin D deficiency and normal vitamin D levels (p<0.001), but there is not a statistically significant relation for vitamin D insufficiency (p>0.05). There is a significant independent correlation between vitamin D levels and AHI after applying Pearson'd r correlation test (r = -0.7) and Paired-samples t test (AHI and vitamin D pair correlation = -0.7).Conclusion: There are several interesting findings at our study, one of them is the finding of independent correlation between AHI levels and serum 25(OH)D levels. Vitamin D levels are found significantly lower at severe OSAHS group. There is also a significant relation between OSAHS groups for normal Vitamin D levels. Growing evidences of relation between OSAHS and vitamin D has potential for providing new treatment options at OSAHS. Careful management of vitamin D levels can prevent development of OSAHS which epidemic at developed countries and many other diseases and also can help improvement of medical status of these patients.