Ödeme sistemlerinde merkez bankalarının rolü ve Türkiye örneği

Abstract

Finansal sistemi altyapısını oluşturan ödeme sistemleri ülkelerin finans sisteminin sağlıklı çalışması, para politikalarının başarı ile uygulanabilmesi ve finansal istikrarın korunmasında önemli kuruluşlardır. Finansal piyasalardaki hızlı büyüme ve buna bağlı olarak yaşanan finansal entegrasyon süreci ödeme sistemlerindeki işlem sayı ve hacmini etkilemesi ve teknolojide yaşanan gelişime bağlı olarak ödeme sistemlerine ilişkin işlem hız ve çeşitlerini farklılaştırması ödeme sistemlerinin önemini artırmıştır. Bu sistemlerin güvenilir ve risksiz çalışması ekonomilerin etkin ve verimli işleyişi için ön koşullardan biridir. Temel amacı fiyat istikrarı ve finansal istikrarı sağlamak olan merkez bankaları ödeme sistemlerinin kesintisiz ve sorunsuz bir şekilde işlemesinde önemli roller üstlenmektedirler.Bu çalışmada; ödeme sistemlerinin önemi ve gelişiminin yanı sıra bunlardan kaynaklanabilecek riskler ve bu risklerin azaltılmasının yolları incelenmiştir. Ödeme sistemlerinin para politikası ve finansal istikrar ile ilişkisi değerlendirilerek merkez bankalarının ödeme sistemlerinde üstlendiği roller ödeme sistemlerine ilişkin veriler ve bilgilerden faydalanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca Türkiye'deki ödeme sistemlerini gelişimi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının ödeme sistemlerinde üstlendiği roller Türkiye'de kurulu bulunan ödeme sistemlerindeki veriler ve bilgiler ışığında değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ödeme araçları, ödeme sistemleri, merkez bankaları, finansal istikrar

Constituting the infrastructure of the financial system, payment systems are substantial units for running of the states' financial system in wellness, implementing the monetary policy succesfully and preventing the financial stability. Increase in the number of transactions in the payment system and differentations in the speed and type of payment systems in regard to developments in technology, which are the results of growthiness in the financial markets and correspondingly financial entegrasyon process, raised the importance of payment systems. Working reliable and risk free working of these systems is one of the prerequisites of the effective and efficient running of the economies. Central Banks whose main purpose is to procure price stability and financial stability are taking an active role in working of payment systems uninterruptedly and smoothly.In this study; Not only the importance and development of the payment systems, but also risks which stem from payment systems and the way of minimizing these risks are analyzed. Reviewing the relations between payment systems and monetary policy and financial stability, the role of the Central Banks in payment systems is evaluated by the help of datas concerning payment systems. Also, development of the paymeny systems in Turkey and the role Central Bank of Republic of Turkey in these system are discussed in the light of informations and datas of payment systems installed in Turkey.Key Words: Payment Instruments, payment systems, central banks, financial stability