Habercilikte propaganda bağlamında Körfez savaşları

Abstract

Propaganda kavramının tarihi aslında neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Birkavram olarak ?propaganda?nın kullanıma girmesi kayıtlara göre 17. yüzyıla dekuzansa da, aslında insanların toplu halde yaşamaya başlamasından itibaren ?liderliğin?seçilmesi ve iktidarın elde tutulması ihtiyacı ilk çağlardan itibaren insanlarınpropagandayla tanışmasına sebep vermiştir. Kitle iletişim araçlarının var olmadığıçağlarda bile geniş kitleleri etkilemeye yönelik propaganda faaliyetleri mevcuttur.Romalıların güçlü, kuvvetli, heybetli Romalı erkeği simgeleyen heykelleri, aslındaRoma?nın gücünü zihinlere nakşetmeyi amaçlayan propagandaya yönelik sanateserleriydi. Modern toplumlardaysa, aynı işlevi artık heykeltıraşlar değil, kitle iletişimaraçları görmektedir.Gazete, dergi ve radyonun etkin propaganda faaliyetlerinde, yeni tekniklergeliştirilerek kullanımının en ?başarılı? örnekleri ilk olarak 2. Dünya Savaşı sırasındaolmuştur. Nazilerin iktidara yürüryüşlerinden, savaşın sürdüğü yılllara ve sonrasındaki1989`a dek süren Soğuk Savaş günlerinde gelişen teknoloji sayesinde propagandafaaliyetleri yeni yönelim yöntem ve içeriklerle değişim göstererek günümüze dekuzanmıştır. Uydu teknolojisinin yaygınlaştığı 1990?lı yıllar savaş alanlarından anındacanlı görüntü geçmeyi olanaklı kılınca savaş gazeteciliğinin tanımı ve çalışmayöntemleri de kökünden değişmiştir.1. Körfez Savaşı, bir savaşın dünya üzerinde canlı yayınlanabileceğini gösterirken, 2.Körfez Savaşı yeni tür bir gazeteciliğin dünya litaratürüne girmesine yol açtı. ABDordusuyla birlikte hareket eden ve askeri olanakları haber geçmek için kullanmahakkına sahip ama buna karşılık resmi sözleşmelerle gazeteciliğin evrensel ilkelerindenödün vermeyi kabul ettiğini alenen beyan eden yeni savaş muhabirleriyle tanışmışdurumdayız. Peki ?embedded? (iliştirilmiş) sözcüğüyle tanımlanan tarafsız, doğru,savaşın her iki tarafına da eşit mesafede durarak işini yaptığı iddasında bulunan bu yenisavaş muhabirleri, gazeteciliğin kurallarına ne kadar uymaktadır? Günümüz dünyası,hızlı ve anında iletişimi sağlayan kitle iletişim araçlarıyla; doğru ve gerçek bilgiyekolayca mı ulaşmaktadır, yoksa insanlık tarihinde yakın dönemlere dek hayal bileedilemeyecek yepyeni propaganda yöntemleriyle mi karşı karşıyayız? Gazetecilerneden artık savaşan ordular tarafından askeri hedef olarak görülmekte ve hedefkonumuna getirilmektedir? Bu soruların cevabı aslında 1990`larla birlikte girdiğimizyeni gazetecilik anlayışının doğal sonucu olabilir mi? Bu çalışma ile amaçlananyukarıdaki sorulara cevap bulabilmektir.Anahtar Kelimeler: Körfez Savaşı, propaganda, habercilik, iliştirilmiş gazetecilik

The history of propaganda is actually as old as human history. Although records ofusing propaganda as a notion goes back to 17th century, primarily after the moment thathumans started to live together, the need for keeping potency and choosing the leadercaused propaganda techniques to develop. Even in the eras without any mass media,there are still propaganda activities for effecting the masses. The Romanian statueswhich symbolize the powerful, potent, majestic, Romanian man were actually piece ofart which aims to show Romanian power. In modern times, same function manifests bynot sculptures but media. Newspaper, magazine and radio have been the mostsuccessful in 2nd world war era, with their active and new methods of propaganda.With the improved technology, after 2nd World War and Cold War periods,propagandacame to our days. With the satellite technology, seeing the enemy in warzone has become possible and with that description of war correspondent drasticallychanged. In the First Gulf War, people saw that watching a war on a live broadcastingis possible. In the 2nd Gulf War created a new way for a new kind of reporting. We metwith new kind of reporters who move with the U.S. army, who has right to use militaryrecourses to collect news but also who concede some universal principles of reporting.So, are these new reporters who are called ?embedded? capable of staying neutral andobjective? In our time, can we reach every information easily and quickly via media orare we facing with a brand new type of propaganda? Why reporters are seen as anenemy by army and started to become a target? This thesis aims to answer thesequestions.