Uluslararası ve Avrupa Konseyi belgelerinde, Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda ayrımcılık yasağı ve denetimi

Abstract

Toplumlar homojen olmayıp, başta cinsiyet temelinde kadın erkek olmak üzere, farklı din, dil, etnik köken, siyasi görüş veya başka farklı özelliklere sahip kişilerden oluşmaktadır. İnsan hakları hassasiyetinin geliştiği Batılı toplumlar dahil her toplumda ayrımcılık yaşanmaktadır. Ayrımcılık kişilerin, hukukta sayılan özellikleri nedeniyle hak ve özgürlüklerden yararlanmada, farklı muamele görmesidir. Ayrımcılık bazen doğrudan bazen de dolaylı gerçekleşir. Ayrımcılık, uluslararası ve Avrupa Konseyi belgelerinde, Avrupa Birliği (AB) Hukuku ve Türk Hukuku'nda yasaklanmıştır. Uluslararası belgelerde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)'nde ayrımcılık temelleri, ırk, renk, dil, din veya inanç, siyasi görüş gibi belirli özellikler sayılmış ve `diğer statüler` ifadesi ile ayrımcılık temellerinin listesinin ucu açık bırakılmıştır. Ayrımcılık yasağının istihdam alanında geniş uygulama alanı bulmasında AB Hukuku'nun önemli katkısı olmuştur.Türk Hukuku'nda ayrımcılık yasağı, eşitlik ilkesinin bir gereği olarak görülmüş, Anayasa başta olmak üzere Türk Ceza Kanunu, İş Kanunu ve diğer yasalarda ayrımcılık yasağına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Türk Hukuku'nda, aynı durumda olanlara mutlak eşitliğin, hukuki durumları farklı olanlara da nispi eşitliğin uygulanması öngörülmüştür.

Societies are not homogenous and they consist of individuals with different sex, religions, languages, ethnic origins, political opinions or other different properties. Discrimination exists in all societies including those Western countries where the human rights sensitivity has been evolved.Discrimination is when individuals are treated less favourably while enjoying the rights and freedoms because of having properties listed in Law. Discrimination sometimes happens directly and sometimes indirectly.Discrimination is prohibited in documents of international and Council of Europe and in European Union (EU) Law and Turkish Law. In international documenst and European Convention on Human Rights, discrimination grounds are listed as race, color, language, religion or belief, political opinion and other status. By expressing `other status`, the list of discrimination grounds are left open-ended. The EU Law has given important contribution to non-discrimination for wide application in the field of employment.In Turkish Law, non-discrimination is seen as a requirement of the principle of equality. The Constitution, Turkish Penal Code, the Labor Law and other laws include the provisions relating to non-discrimination. In Turkish Law, it is required to be applied that absolute equality to those in the same situation and the relative equality to those in the different legal conditions.