İttihad-ı İslam Düşüncesinin, Ebu`l Hûda`nın `Da`i`r-Reşad li Sebili`l-İttihad ve`l İnkıyad` Risalesinde Analizi

Abstract

XIX yüzyılda Avrupa'dan dünyaya enjekte edilen milliyetçilik akımı ve politikalarına karşı öncelikle Osmanlı Devleti'nde, Osmanlıcılık fikri ile set çekilmek istenmiş ancak istenilen verim alınamamıştır. Bu aşamadan sonra özellikle `İttihad-ı İslam` fikri II. Abdulhamid döneminde devlet politikası olarak uygulanmıştır.Bu politika gereğince hilafet makamı ilk kez siyasal alanda birleşme, bütünleştirme için araç olarak kullanılacaktır. Bu politika hayata geçirilirken, II. Abdulhamid; Kuzey Afrika, Suriye, Orta Asya, Balkanlar, Arap Yarımadası'nda nüfuzlu tarikat şeyhlerini İstanbul'da konuk ederek bu liderlere, hem danışmanlık görevi vermiş hem de sukûneti sağlamaya çalışmıştır. Hilafet makamının önemi bu danışmanlar vasıtasıyla kendi coğrafyalarına aksettirilmiş olup Âli Osmanlı'ya karşı isyanlar ve ayrılıkçı fikirler dinsel bir üslûpla engellenmeye çalışılmıştır. Tezimiz bu bağlamda Suriye'de Rufai Tarikatı Şeyhi Ebû'l Hüda es-Sayyadi'nin, hilafetin ehemmiyeti ile ilgili halkı birleştirmek için yazdığı risaleyi `İttihad-ı İslam` politikası çerçevesinde incelemektedir. Tez oluşumunda risale, orijinalinden transkript edilmiş olup inceleme bu çerçeve de yapılmıştır. Günümüzün kanayan yarası Ortadoğu coğrafyasına, tarihi dönemlerde yazılan ideolojik reçeteler ortaya konulmak istenmiştir.

In the 19th century,against the nationalistic movements and policies instilled from Europe into the world,in the Ottoman Empire, firstly the idea of Ottomanism was tried to build a barrier but it was not so efficient as it had been expected.After this period,the idea of Islam Unity was put into practice as a state policy especially during the reign of Abdulhamid.Pursuant to this policy,for the first time,Caliphate Authority would be used as a means of unification and integration in political arena.While this policy was being implemented Abdulhamid the 2nd by welcoming the influential sect sheikhs from North Africa, Syria, Balkans, Central Asia,Arabian Peninsula in İstanbul,not only did he give them the task of counseling but he tried to provide tranquility as well.The importance of the Caliphate Authority was felt in their regions by means of these counsellors.Any uprising against the Great Ottoman Empire and schismatic ideas were tried to be prevented in a religious way. In this thesis, the tractate on the emphasis of the Caliphate written by Syrian Rufai Sect Sheikh,Ebu'l Hüda es-Sayyadi to unite his people has been studied form the point of the Islam Unity.While preparing the thesis,the tractate was transcripted from the original copy and examination was done through this framework.The Middle East Region which is an open sore is an unsolvable problem to which ideological remedies have been proposed throughout history.