Yaygın gelişimsel bozukluğu olan ve normal gelişim gösteren çocukların anne babaların stres düzeyleri ve stresle başa çıkma yollarının karşılaştırılması

Abstract

Yaygın gelişimsel bozukluk (YGB) bireylerin sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyen bir sorundur. YGB' li çocuk aileleriyle özellikle de otizmli çocuğa sahip ailelerle ilgili pek çok araştırma yapılmıştır. Yapılan bu çalışmaların sonucunda özellikle annelerin stres düzeylerinin daha yüksek olduğu ve bu stresle baş etmede zorlukları olduğu görülmüştür. Genellikle otizmli çocuğun bakımıyla anneler babalardan daha fazla ilgilenmekle birlikte babaların da anneler gibi stres düzeylerinin yüksek olduğu ve geleceğe yönelik kaygıları taşıdıkları gözlenmektedir. Annelerin stresle başa çıkmalarına yönelik araştırma sayısı babalarla yapılan çalışmalara oranla daha fazladır. Bu çalışma otizm spektrum bozukluğu tanılı (27) ve normal gelişim gösteren (27) çocukların hem anne hem babaları olmak üzere toplam 108 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada demografik bilgi formu ile beraber stresle başa çıkma tarzlarını ölçmeye yönelik geliştirilmiş olan, 43 maddeden oluşan Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ) kullanılmıştır. Ayrıca anne babaların stres düzeylerini belirlemek amacıyla 11 maddeden oluşan Algılanan Stres Düzeyi Ölçeği (ASDÖ) kullanılmıştır.Çalışmada istatistiksel analizler için SPSS 21.0 for Windows kullanılmıştır. Demografik veriler için tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Öncelikle algılanan stres düzeyi ve stresle başa çıkma tarzlarına ilişkin bütün katılımcıların puanlarına göre normal dağılımı incelenmiştir. Normal dağılımın incelenmesinde Kolmogorov-Smirnov testi, çarpıklık, basıklık katsayıları, dal yaprak ve histogram grafikleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre verilerin normal dağıldığına karar kılınmıştır. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde; otizm tanılı çocukların anne ve babalarının algıladıkları stres düzeyinin normal gelişim gösteren gösteren çocukların anne vebabalarının algıladıkları stres düzeyinden anlamlı düzeyde yüksek olduğu ve stresle başa çıkmada ise annelerin Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeğinin alt boyutlarından dış yardım arama ve dine sığınmayı; babaların ise aktif planlamayı daha fazla kullandıkları bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Otizm, Stresle Başa Çıkma Tarzları, Algılanan Stres, Ebeveyn

Pervasive developmental disorder (PDD) is a common developmental disorder that affects the social interaction, communication and behavior of individuals in a negative way. Considerable research has been conducted on the parents' of children who have been diagnosed as PDD, especially those with autistic children. As a result of these studies, it was observed that especially the mothers had a high level of stress and they had difficulties in coping with this stress. It is often observed that mothers are more interested in the care of the autistic child, while fathers are not as interested in the child as the child with autism, but are experiencing similar feelings, stress and future concerns. Although much research has been investigated the strategies that mothers use to cope with stress, studies on fathers are limited. Participants of the study consist of 108 parents who are both mothers and fathers of 27 children who have Autism Spectrum Disorder, and who have normal development.In this study ` Ways of Coping with Stress Scale`, `Perceived Stress Level Scale` and `Demographic Information Form` were used to collect the data. The obtained data were analyzed through SPSS 21.0 for Windows. Descriptive statistics are used for demographic data. First, the normal distribution of perceived stress leveland stress coping styles was investigated according to the scores. Kolmogorov-Smirnov test was used and skewness, kurtosis coefficients were calculated, and branch leaf and histogram graphics were investigated to check if the data distributed normally. According to the results obtained, it was decided that the data were distributed normally. As a result of theanalysis; it was found that the stress level perceived by parents with autistic children was significantly higher than the stress level perceived by the parents with normally developed children. In addition mothers of autistic children were more likely to search external assistance and use religious while fathers were more likely to use active planning in sub-dimensions of `Ways of Coping With StressScale`.Keywords: Autism, Ways of Coping with Stress, Perceived Stress, Parents