Aile işletmelerinde aile etkisi ve örgütsel ustalık kavramlarının işletme performansı üzerindeki etkilerinin incelenmesi

Abstract

Ülke ekonomileri içerisinde oldukça büyük bir paya sahip olan aile işletmeleri, 1990'lı yıllardan bu yana yerli ve yabancı litaretürde sıklıkla ele alınan önemli bir kavramdır. Aile işletmeleri, aile ve işletme olmak üzere iki ayrı sistemi bünyesinde barındırıyor olması itibariyle karmaşık yapılar olup, işletme performansını etkileyen çok farklı dinamikleri bünyesinde barındırmaktadır. Bu çalışmada, aile sitemine bağlı dinamiklerin `aile etkisi` adı altında işletme performansı üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Çalışmayı literatürdeki pek çok çalışmadan faklı kılan unsur, aile etkisinin işletme performansı üzerindeki etkilerinin son dönmede stratejik yönetim çalışmalarında adından sıklıkla bahsedilmeye başlanan `örgütsel ustalık` aracı değişkeni ekseninde incelenmiş olmasıdır. Türkiye genelinde 349 aile işletmesi üzerinde yapılan araştırma sonucunda, güç, deneyim ve kültür ölçeği (A-GDK) yardımıyla tespit edilen aile etkisinin işletme performansı üzerindeki etkileri, örgütsel ustalık aracı değişkeni ekseninde incelenmiştir. Yapısal eşitlik modelinin kullanıldığı analiz sonucunda aile etkisi, örgütsel ustalık ve işletme performansı kavramları arasında güçlü bir ilişki bulunduğu ve örgütsel ustalığın aile etkisi ve işletme performansı arasındaki ilişkide tam aracı role sahip olduğu tespit edilmiştir.

Family businesses account for a large share in national economies and it is an important concept that has frequently been discussed in domestic and foreign literature since the 1990s. Family businesses are complex structures that contain two separate systems, family and business, and they have very different dynamics which affect their business performance.In this study, the effects of family dynamics on the business performance are discussed under the name of `family effect`. The current research is among the initial studies which examines the effects of family influence on the business performances on the axis of the full moderator role of `organizational ambidexterity`, which is often mentioned in the strategic management studies.As a result of the research conducted over 349 family businesses all around Turkey, the effects of family influences were analyzed by the power, experience and culture scale (F-PEC) on the family businesses with the aid of the full mediating role of the organizational ambidexterity. As a result of the study in which the structural equation model was used, it was concluded that there was a strong relationship between the concepts of family effect, organizational ambidexterity and business performance. In addition, organizational ambidexterity was found to have a full mediating role in the relationship between the family effect and the business performance.