Küreselleşme sürecinde İstanbul ve kentsel dönüşümün değerlendirilmesi (İstanbul finans merkezinin önemi ve dönüşüme etkisi)

Abstract

Ülkelerin birbiriyle olan ilişkilerini etkilemesi ve birçok açıdan birbirine bağımlı hale getirmesi bakımından oldukça önemli bir kavram olan küreselleşme, tüm dünyayı etkilemektedir. Küresel ölçekte teknolojik, ekonomik ve kültürel bağlılık olarak tanımlanması mümkün olan küreselleşme kavramının en çarpıcı etkileri ise her bakımdan gelişmenin ve ilerlemenin fiziksel göstergesi olan kentlerde görülmektedir. Dünya nüfusunun yaklaşık yarısının şehirlerde yaşadığı ve şehirleşmenin hızlı bir şekilde devam ettiği dikkate alındığında küreselleşmenin etkileriyle birlikte şehirlerin boyutları ve ülke ekonomisine yaptıkları katkı artmaktadır. Küresel olarak değerlendirildiğinde şehirlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya (GSYH) etkisi %80 'den fazladır. Bu durum küresel işletmelerin, yatırım planlarında ülke bazlı hareket etmek yerine şehir bazlı hareket etmesine sebep olmakta, şehirlerin ülke ve dünya ekonomisindeki önemini artırmaktadır.Londra, New York, Tokyo gibi gelişmiş şehirler küreselleşme yarışında pozisyonlarını korumak isterken gelişmekte olan ekonomilerin bulunduğu şehirler rekabette öne geçmek için yeni düzenlemeler yapmaya devam etmektedirler. Ancak rekabetin devam ettiği ortamda büyük fırsatlar olduğu kadar önemli risklerle karşılaşılması kuvvetle muhtemeldir.Bu çalışmanın amacı İstanbul'un küresel rekabette öne geçmesi için planlanan ve uygulanmaya başlanılan stratejik dönüşümün değerlendirilmesidir. Çalışma kapsamında, projeler ile İstanbul'un finans merkezi olarak yapılanmasına yönelik plan, proje ve yatırım kararları değerlendirilerek söz konusu gelişmelerin kentsel dönüşüme etkisini ortaya koymak, bu dönüşüm süreciyle ilgili görüş ve önerileri paylaşarak sürece katkı sağlamak hedeflenmiştir. Çalışma kapsamında küreselleşme ve küresel kent kavramları açıklanarak, küresel kent sıralamasında kullanılan çeşitli bileşenlerden bahsedilmekte, doğu batı şehirlerinin karşılaştırılması yapılmaktadır. Çalışmanın ilerleyen bölümlerinde küresel rekabette öne çıkmak için İstanbul'un dönüşüm sürecinde yapılan planlama çalışmaları ve bu planlama çalışmalarına bağlı olarak İstanbul metropoliten alanında gerçekleştirilen kentsel dönüşüm uygulamalarından bahsedilmektedir. Son olarak kalkınma hedeflerine bağlı olarak İstanbul'un Finans Merkezi olarak yapılanmasının önemi vurgulanarak hazırlanan Finans Merkezi stratejisi doğrultusunda yapılan fiziksel altyapı çalışmaları değerlendirilmekte ve konuyla ilgili görüş ve öneriler paylaşılmaktadır.Çalışmada yer alan tanım ve değerlendirmeler için çeşitli yüksek lisans ve doktora tez çalışmalarından, küresel kentlerle ilgili küresellik endekslerinden, belediyelerin açıkladığı veriler ile özel şirketlerin hazırladıkları sektör raporlarından ve Finans merkezi projesiyle ilgili olarak da İstanbul Finans Merkezi Stratejisi Eylem Planı'ndan faydalanılmıştır.

Globalization, which is a very important concept in terms of affecting relations between countries and making them dependent on each other in many ways, affects the whole world. The most striking effects of globalization, which can be described as technological, economic and cultural cohesion on a global scale, are seen in cities with physical indicators of development and progression from every aspect. Considering the pace of urban sprawl and the fact that half of the world's population lives in cities, the size of the cities and contribution of cities to their country's economy is increasing with the impact of globalization.When assessed globally, the effect of cities on the Gross Domestic Product (GDP) is over 80%. This causes global companies to act on city-basis with their investment plans instead of acting on a country basis, increasing the role and importance of cities in the country and world economy.Developed cities such as London, New York, and Tokyo continue to make new arrangements to advance ahead of cities in developing economies where they want to keep their positions in the globalization race. However, it is highly probable that the competition will continue to face significant risks as well as great opportunities.The purpose of this study is to evaluate the plans, projects and investment decisions of Istanbul as a financial center and to show the effect of urban transformation on the said developments and to share opinions and recommendations related to this transformation process which will contribute to the process in whole.Within the scope of the study, the concepts of globalization and global city are explained, the various components used in the global city rankings are mentioned, and the comparison of eastern and western cities is made. In the later part of the study, ongoing urban transformation and planning studies taking part in İstanbul metropolitan area, to get İstanbul a better position in global rankings are discussed. Finally, based on the development goals, emphasizing the importance of structuring Istanbul as a financial center, the physical infrastructure studies made in line with the finance center strategy are evaluated and opinions, suggestions related to the subject are shared. For the definitions and evaluations included in the study, various graduate and doctoral thesis studies, global city indexes, datas published by the municipalities, sector reports prepared by private companies and Istanbul Financial Center Strategy Action Plan are used.