İmar hakkı transferi- Pendik ilçesi uygulama örneği

Abstract

Özel mülkiyetten doğan haklar, tabiî değerlerin korunması maksadıyla birçok ülkede yasalarla kısıtlanmaktadır. Günümüzde, İmar planlarına işlenen kentsel, sosyal ve teknik alt yapı alanları, uygulama araçlarının kısıtlı olması sebebiyle kamu yararı adına kullanılamadığından mülkiyet hakkı kısıtlanmakta ve kamu yararı gerçekleştirilememektedir. Bu bağlamda yapılaşmaya sınırlama getirilen veya yapılaşmanın tam anlamıyla yasaklandığı alanlarda imar hakları transfer edilerek mülkiyet sahiplerinin mağduriyetinin giderilmesi amacıyla `imar hakkı transferi` (İHT) oldukça sık kullanılmaktadır. Günümüzde hızlı nüfus artışı, plansız gelişim ve yanlış arazi kullanım kararları Türkiye'nin birçok yerinde olduğu gibi İstanbul'da da çevresel birçok problemi beraberinde getirmektedir. Bu problemlerin başında ise niteliksiz konut stoğu yer almaktadır. Bu çalışmada standardı düşük, niteliksiz, depreme dayanıklı olmayan ve ekonomik ömrünü doldurmuş yapıların iyileştirilerek yaşam kalitesi yüksek yaşanılabilir, sağlıklı yerleşim alanları oluşturulması amaçlanmaktadır. Literatürümüzde yeni bir kavram olan imar hakkı transfer yöntemi kullanılarak yerinde yeniden düzenlemeler yapılacak olup ülkemizde devam eden uygulamalar ve elde edilen sonuçlar dikkate alınarak, başarılı bir model oluşturmak için gerekli koşullar ve muhtemel etkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca maliklerin hak kayıplarının telafi edilmesi için İmar Hakkı Transfer yöntemi ile imar uygulama alanları belirtilerek Türkiye'de İHT sisteminin geliştirilmesini ve uygulamanın aksaklıklarını belirleyip, çözüm önerileri sunmayı hedeflemesi bu çalışmayı önemli kılmaktadır. Tez çalışması kapsamında İstanbul'un Pendik İlçesi Kaynarca Mahallesinde İHT modelinin uygulanabilirliği test edilmiş ve İHT' nin bir imar uygulama aracı olarak etkinlik derecesi tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: İmar hakkı transferi, imar planı uygulamaları, mülkiyet hakkı.

For the protection of natural values, in many countries, the rights arising from private property are restricted by law. At the present time, by the reason of the failure to use the urban, social and technical infrastructure areas booked in the Development plans for the public weal due to the limited implementation tools, the property right is restricted and the public interest cannot be accomplished. In this context, `the transfer of development right` (TDR) is used quite often in the areas where restriction is imposed on construction or where construction is strictly prohibited in order to compensate the forfeitures of the proprietors by transferring development rights in these areas. Today, rapid population growth, unplanned urbanization, and wrong land-use decisions lead to many environmental problems in Istanbul, as in many regions of Turkey. The poor housing stock is the leading one among these problems. In this study, it is aimed to establish habitable and healthy residential areas with a high quality of life by improving the poor structures with low standards and non-resistant to the earthquake, while expired their economic life. On-site reformations will be made using the transfer method of development right, which is a new concept in our literature, and thus, the ongoing practices in our country and the results obtained will be taken into consideration, the necessary conditions and possible effects to create a successful model will be explained. Additionally, aiming to develop the TDR system in Turkey by specifying the implementation of the development plan via the Transfer of Development Right Method for the purpose of compensating the forfeitures of the proprietors and aiming to offer solutions by identifying the failures of the implementation makes this study important. Within the scope of the thesis, the applicability of the TDR model has been tested in Kaynarca Quarter of Pendik District of Istanbul Province and the degree of effectiveness of TDR as a means of development implementation has been discussed.Keywords: Transfer of development right, implementations of development plan, property right.