Kentsel mekân dönüşümünde ulaşım yaklaşımının rolü`Fikirtepe Örneği`

Abstract

Şehirlerin yaşam kalitesinin düştüğü ve olabilecek afetler karşısında dayanıksız olduğu tespit edilen yerleşimlerde daha nitelikli yaşam alanları oluşturulmak amacıyla kentsel dönüşüm projeleri başlatılmaktadır. Ancak başlanan kentsel dönüşüm projelerinin zaman içerisinde amacından saparak beklenen imkânları ve erişimleri sağlayamadığı görülmektedir. Bu çalışmada kentsel dönüşüm kavramından yola çıkılarak, dünyada ve ülkemizde uygulama yöntemlerinin tarihsel süreç anlamında nasıl seyrettiği, `6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun` kapsamına gelene kadarki dönüşüm kavramının dayandığı hukuksal sürecin işleyişi ve günümüze olan yansımaları üzerinde durulmuştur.Çalışma alanı olarak belirlenen Fikirtepe Bölgesi, 6306 sayılı kanun yürürlüğe girdikten sonra pilot bölge olarak ilk kentsel dönüşüm alanı ilan edilen ve çalışmaları başlanan bölge olma özelliği taşımaktadır. Bu nedenle, alansal ölçekte plan uygulama süreçlerinin ve sonuçlarının izlenebileceği önem arz eden bir bölgedir. Tezin kapsamında; söz konusu bölgeye yapılan planların fiziki ve mekânsal uygulamalarının yansıdığı sürece değinilerek, daha nitelikli yaşam standartlarına kavuşması beklenen bu bölgede, önerilen fonksiyonlar ile ulaşım imkân ve alternatiflerinin doğacak nüfus yoğunlukları ve oluşacak taleplere ne denli yetebileceğine ve bölgenin mevcut kimlik ve potansiyelleri ile topoğrafyaya uyumuna ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bunun beraberinde yeni misyonlar yüklenen ve dönüşen kent kimliği ile öne çıkan Fikirtepe örneğiyle yapılan uygulamaların nüfus paradigmaları ışığında yaşam kalitesi ve standartlarını ne kadar yakaladığına ilişkin değerlendirmelerde bulunulup, planlama ilke ve etik yöntemleriyle tutarlılığı tartışılarak afet riski altındaki alanlara yapılan uygulamalarda ortaya çıkan yetersizlikler ortaya konulmuş ve çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Urban transformation projects are initiated in order to create more qualified living spaces in the settlements, where the quality of life of the cities has decreased and it is found to be weak against disasters. However, it is seen that the urban transformation projects initiated did not deviate from its purpose in time and provided the expected opportunities and accesses. In this study, starting from the concept of urban transformation, how the application methods in the world and in our country progress in terms of the historical process, the process of the legal process on which the concept of transformation is based until the scope of the Law on Transformation of Areas under Disaster Risk numbered 6306 and its reflections on today.The Fikirtepe region, which is designated as the study area, is the region that has been declared as the first urban transformation area and started to work as a pilot region after the law numbered 6306 came into force. For this reason, it is an important region in which plan implementation processes and results can be monitored. Within the scope of the thesis; As long as the physical and spatial applications of the plans made in the region are reflected, in this region, which is expected to reach more qualified living standards, assessments are made regarding the proposed functions and transportation opportunities and alternatives to the population densities to be born and the demands that will arise and the compliance of the region with the current identity and potentials and topography. In addition to this, with the city identity loaded and transformed with new missions, the opinions of Fikirtepe, which came to the fore with the city paradigms, were evaluated and the inadequacy of the practices in disaster risk areas were discussed by discussing the consistency with planning principles and ethical methods. solution suggestions have been developed.