Hava aracı kira sözleşmeleri: Dry Lease ve Wet Lease

Abstract

Hava araçlarının dry lease ve wet lease sözleşmeleri ile kiralanması,uygulamada ticari hava taşıma işletmeleri tarafından sıklıkla başvurulan biryöntemdir. Dry lease, hava aracının uçuş ekibi olmadan ve kiracının işletme ruhsatıüzerinden işletilmek üzere kiralandığı hali oluştururken; wet lease ise, hava aracınınuçuş ekibi de dahil olarak ve kiraya verenin işletme ruhsatı üzerinden işletilmeküzere kiralandığı hali oluşturmaktadır. Türk Sivil Havacılık Kanunu uyarınca havaaraçlarının ekipli ve ekipsiz kiralanması düzenlenmişse de söz konusu hükümlerdeyalnızca bu sözleşmeler bakımından uygulanacak yasal mevzuatın Türk BorçlarKanunu ve Türk Ticaret Kanunu olduğu belirlenmiştir. İlgili mevzuatlarbakımından hangi hükümlerin tatbik edileceği ise düzenlenmemiştir.Çalışmamız kapsamında, Türk Sivil Havacılık Kanunu uyarınca dry leasebakımından Türk Borçlar Kanunu'nda düzenleme alanı bulan adi kirahükümlerinin, wet lease bakımından ise Türk Ticaret Kanunu uyarınca düzenlenenzaman çarteri hükümlerinin uygulanması gerektiği tespit edilmiştir. Ancakbelirtilen düzenlemeler, dry lease ve wet lease sözleşmeleri bakımından; taraflarınyükümlülüklerini, kira konusunun özelliklerini, Sivil Havacılık GenelMüdürlüğü'nün idari olarak bu sözleşmeler üzerindeki etkisini ve sair hususlarıdüzenlemek bakımından yeterli hükümleri ihtiva etmemektedir.Meydana gelen bu ihtiyaç kapsamında, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğütarafından yürürlüğe konulan Hava Aracı Kiralama Usul ve Esasları Talimatı (SHTKİRALAMA)uyarınca, dry lease ve wet lease sözleşmeleri özel olarak düzenlemealanı bulmuştur. İlaveten Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yürürlüğekonulan diğer sivil havacılık mevzuatları da dry lease ve wet lease sözleşmeleriningeçerlilik ve uygulaması bakımından büyük önemi haizdir. Nitekim ilgilimevzuatlar dry lease ve wet lease sözleşmelerinde düzenlenmesi gereken hususlar,kira konusu hava araçları, bunların nitelikleri, kira süresi, alınması gereken onaylar,kabotaj taşımacılığı ve sözleşme taraflarına ait nitelikler gibi özellik arz edenhususları özel olarak düzenlemektedir.

Leasing aircrafts by way of dry lease and wet lease contracts are frequentlyused by airline companies. Dry lease is a lease of the aircraft which is operatedunder the air operator certificate of the lessee without the flight crew, while wetlease is a lease of the aircraft which is operated under the air operator certificate ofthe lessor with a flight crew. Although leasing an aircraft with or without a flightcrew is enacted by Turkish Civil Aviation Act, the relevant articles only refer toTurkish Commercial Code and Turkish Code of Obligations as the applicablelegislations. However, the relevant provisions of these legislations which shall beapplied to dry lease and wet lease contracts have not been identified.In this research, it is ascertained that the ordinary lease provisions of theTurkish Code of Obligations shall be applied in respect to dry lease, the time charterprovisions of the Turkish Commercial Code shall be applied in respect to wet lease.Nevertheless, these regulations do not have adequate provisions about liabilities ofthe parties, characteristics of the leasing subject, administrative control of theDirectorate General of Civil Aviation on these contracts and other subjects withregards to dry lease and wet lease contracts.However, within this scope Directorate General of Civil Aviation enactedthe Rules and Procedures of Leasing an Aircraft which brought specialarrangements about dry lease and wet lease in a great detail. Also, other civilaviation legislations which are implemented by Directorate General of CivilAviation have great importance on validity and implementation of dry lease andwet lease. Indeed, these legislations specifically regulate the required provisions fordry lease and wet lease contracts, the aircraft which is the leasing subject and itsspecifications, term of the lease, required approvals, cabotage transportation andthe qualifications of the parties to the contract.