Türkçedeki eylemsilerin Almanca ve İngilizcedeki eylemsilerle karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma, Türkçe eylemsilerin Almanca ve İngilizce eylemsilerle biçim bilimsel ve söz dizimsel açıdan karşılaştırılması ile Türkçe eylemsilerin bu dillerdeki karşılanış biçimlerinin belirlenmesini konu edinmektedir. Beş ana bölümden oluşan çalışmanın birinci bölüm niteliğinde olan Giriş bölümünde Türk, Alman ve İngiliz dillerinin mensup olduğu dil aileleri incelenmiş, Altay ve Cermen dillerinin genel özelliklerine değinilmiştir.Dillerin Biçim Bilimsel ve Söz Dizimsel Özellikleri başlıklı ikinci bölümde çalışmanın konusu olan üç dilin genel özellikleri anlatılmış, dil bilgisel yöntemlere göre çekim ve türetme yolları incelenmiştir. Bu bölümde ayrıca Türkçe eylemsi öbekleri ile Almanca ve İngilizce yan cümle kavramları da tanımlanmıştır.Eylemsilerin Genel Özellikleri başlıklı üçüncü bölümde, söz konusu dillerde kullanılan eylemsi türleri örnekler verilerek incelenmiştir. Türkçede eylem adı, ad-eylem ve zarf-eylem olmak üzere üçe, Almancada infinitif ve partisip olmak üzere ikiye ve İngilizcede infinitif, partisip ve gerundium olmak üzere üçe ayrılan eylemsiler incelenerek kullanım biçimleri ile köken bilgileri açıklanmıştır.Eylemsilerin Biçim Bilimsel ve Söz Dizimsel Açıdan Karşılaştırılması başlıklı bölüm çalışmanın uygulama bölümü olup Türkçe-Almanca ve Türkçe-İngilizce biçiminde iki alt bölüme ayrılmıştır. Bu alt bölümlerde Türkçe eylemsilerin Almanca ve İngilizcede hangi eylemsilerle ya da yan cümlelerle karşılandığı ayrı ayrı belirlenmiş ve belirlenen örnekler karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma yöntemi olarak her iki dildeki örneğin biçim bilimsel ve söz dizimsel açıdan çıkarılan harf ve sayı birleşimleri kullanılmıştır. Bu birleşimlerde eylem adları (infinitifler), adlar, ad-eylemler (partisipler), zarf-eylemler (gerundiumlar), yüklem öbekleri, ana ya da yan cümleler birer sayıyla, biçim birimler ise birer harfle temsil edilmiştir. Birleşimleri tamamlamak amacıyla gerektiğinde bazı işaretler de kullanılmıştır. Bu bölümde kullanılan örnek cümleler, bu çalışma için taranan edebî eserlerden seçilmiştir.Çalışmanın beşinci ve son bölümü olan Değerlendirme ve Sonuç bölümünde ise söz konusu yöntemle yapılan bu karşılaştırmadan elde edilen sonuçlar her eylemsi türü için biçim bilimsel ve söz dizimsel açıdan değerlendirilmiş, son olarak da Türkçe eylemsilerin Almanca ve İngilizcede karşılandığı biçimler listelenmiştir.

This study deals with the morpho-syntactic comparison of Turkish non-finite verbs with those in German and English, and finding out their equivalents in those languages. The Introduction section of the study including five main sections examines the language families which Turkish, German and English languages are members of and discusses the general features of Altaic and Germanic languages.In the second section, titled Morpho-Syntactic Features of Languages, the general features of aforementioned languages are talked about and their ways of inflection and derivation are analysed in consideration of grammatical methods. Additionally, this section describes the phrases of Turkish non-finite verbs along with German and English subordinate clauses.The third section, titled General Features of Non-finite Verbs, deals with the types of non-finite verbs which are used in these languages and analyses them with examples. Those in Turkish which have three types as infinitive, participle and gerund, those in German which have two types as infinitive and participle, and those in English which have three types as infinitive, participle and gerund are analysed; their functions and etymologies are detailed.The section, titled Morpho-Syntactic Comparison of Non-finite Verbs, is for application and divided into two sub-sections as Turkish-German and Turkish-English. In these sub-sections, following finding out seperately what German and English non-finite verbs or subordinate clasues are the equivalents of Turkish non-finite verbs, certain samples are compared. Morpho-syntactic combinations of the aforementioned samples made from letters and numbers are used as the method of comparison. Infinitives, nouns, participles, gerunds, phrases of predicate, main or subordinate clauses are symbolised with a number, and morphemes with a letter for the combinations. So as to complete them certain symbols are used where necessary. These samples are chosen from certain literary works determined for this study.In the fifth and last section, titled Review and Conclusion, the consequences of this comparison made with the aforementioned method are morpho-syntactically highlighted for each type, and German and English equivalents of Turkish non-finite verbs are consequently listed.