Yaygın gelişimsel bozukluğu olan kardeşe sahip ergenlerin kardeş ilişkileri, sorumluluk algı düzeyleri ve akran ilişkilerinin karşılaştırılması

Abstract

Yaygın gelişimsel bozukluk, birden fazla hastalık grubunu içinde barındıran şemsiye görevi taşıyan genel bir kapsamı ifade etmektedir. Bu grup içerisinde otistik, asperger, rett, çocukluğun tümleşik olmayan bozukluğu ve başka şekillerde adlandırılmayan bozukluklar yer almaktadır. Söz konusu bu rahatsızlığı bulunan çocukların hayatlarında, aile yaşantılarında, toplumsal ve sosyal yaşantılarında ise, belirli farklılıklardan söz edilebilmektedir. Bu tür farklılıkların temeli ve odak noktası ise çocuğun hem kendi yaşantısı hem aile yaşantısı hem de kardeşleri ile olan ilişkilerine yönelik önemlidir. Ancak araştırma genelinde en genel kapsam, engelli olmayan kardeşin sosyal yaşantısı ile engelli kardeşe yönelik etkilerini belirleme üzerine şekillendirilmiştir.Çalışma, yaygın gelişimsel bozukluğu olan kardeşe sahip ergenler ile bu hastalığa sahip olmayan ergenlere yönelik yapılmıştır. Araştırmanın toplamda 200 kişiye uygulanması sağlanmış ve 100'er kişilik grup olarak incelemeler yapılmıştır. Bu çerçevede cinsiyet, yaş farkı, kardeş ilişkisi, annenin ve babanın bilgi düzeyi ile aile gelir düzeyi baz alınarak belirli ölçekler kapsamında araştırma analizi yapılmıştır. Bu ölçekler ise demografik form ölçeği, Schaffer ölçeği, sorumluluk duygusu ve davranışı ölçeği ve akran ilişkileri ölçeğidir. Araştırma genelinde gruplar arası değişken ölçümlemeleri yapıldığında, yaygın gelişimsel bozukluğu olan kardeşe sahip olanların sorumluluk algıları ve davranış boyutları fazla düzeyde belirlenmiştir. Annenin bilgi yükümlülüğü önemli bir ölçü olarak belirlenmiş, babanın bilgi durumu ise çok etkin olmayan bir unsur olarak tespit edilmiştir. Ailenin gelir düzeyi ise, özellikle de erkek çocuklarını sorumluluk duygusuna göre şekillendiren bir unsur olarak etkisini yansıtmıştır. Kız çocuklarında ise bu durum, çok fazla dikkat edilmeyen bir kavram olarak gelişme kazanmıştır. Akran ilişkileri ise, her iki durum için belirli bir farklılık oluşturan nitelikleri çevrelememektedir. Bu temelde araştırmada belirlenen ölçütlerin değerlendirmesi yapılmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Yaygın Gelişimsel Bozukluk, Kardeş İlişkileri, Sorumluluk Algısı, Akran İlişkileri

Common developmental disorder refers to a general scope that serves as an that includes multiple disease groups. This group includes autistic, asperger, rett, non-integrated disorder of childhood and disorders not otherwise named. Certain differences can be mentioned in the lives, family and social and social atmosphere lives of the children like there this conditions. The basis and focus of such differences are important for the child's own life, family life and siblings. However, the most general scope of the research is based on determining the social life of the non-disabled sibling and their effects on the disabled sibling.The scope of the study was aimed for adolescents with siblings with diffuse developmental disorders and people who do not suffer from such diseases. The study was applied to a total of 200 people and 100 people were examined as a group. Within this framework, research analysis was conducted within the scope of certain scales based on gender, age difference, sibling relationship, knowledge level of mother and father and family income level. These scales were demographic form scale, Schaffer scale, sense of responsibility and behavior scale and peer relations scale. When the inter-group variable measurements were made throughout the research, responsibility perceptions and behavioral dimensions of siblings with pervasive developmental disorders were determined to a high level. The information obligation of the mother was determined as an important measure and the information status of the father was determined as an ineffective element. The income level of the family reflects its effect as a factor shaping especially the boys according to their sense of responsibility. In girls, this situation has developed as a concept that is not paid much attention. Peer relationships, on the other hand, do not enclose the qualities that make a difference for both situations. On this basis, it was tried to evaluate the criteria determined in the research.Keywords: Common Developmental Disorder, Sibling Relationships, Perception of Responsibility, Peer Relations