İlkokul öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerini öğrenme sürecinde ailenin rolü

Abstract

Ham maddesi insan olan toplumsal cinsiyetin, insanı besleyen, ona görev ve sorumluluklar veren, kimlik atfeden özellikleri bulunmaktadır. Aile kurumu ise toplumda önemini her zaman koruyan, toplumsal kabul çerçevesinde insan türünün çoğalmasını sağlayan, psikolojik, biyolojik, sosyal ve toplumsal birçok işlevi bünyesinde barındıran önemli kurumların başında gelmektedir. Ailede bakım veren kişinin, çocuk ile ilk sosyalleşme deneyimleri toplumsal cinsiyet rollerinin oluşmasında etkili olmaktadır. Bu çalışmanın amacını ilkokul düzeyindeki çocukların toplumsal cinsiyet rollerini öğrenme sürecinde ailenin önemini araştırmaktır. Araştırma 2019-2020 yılları arasında İstanbul İli Beyoğlu İlçesindeki belirlenmiş örneklem; 104 anne, 104 baba ve 104 çocuk (104 aile) ile yüz yüze görüşme sağlanarak oluşturulmuştur. Evren; İstanbul Beyoğlu İlçesinde bulunan ilkokul öğrenciler(7-12yaş) ve onların ebeveynlerini kapsamaktadır. Örneklem seçiminde olasılıksız (tesadüfi olmayan) örneklem yoluna başvurulmuştur. Evrenin ulaşılabilirliği daha mümkün olduğu için olasılıksız örneklem türünün bir alt dalı olan uygun örnek yoluna başvurulmuştur. Ebeveynler için 38 sorudan oluşan 5 alt boyuta sahip Toplumsal Cinsiyet Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Çocuklar için müdahalesiz etkinlikler adı altında renk tercihleri, meslek tercihler, oyun tercihleri, aile içindeki görev ve sorumluluklar başlıklarında sorular sorulmuştur. Verilerin analizinde; betimleyici(betimsel) istatistikler, frekans dağılımları, ki kare analizi, çoklu uyum analizi yöntemleri kullanılmıştır. Verilerin sonuçlarına göre; Ebeveynlerden oluşan katılımcıların cinsiyet rolleri açısından yaygın dağılımı eşitlikçi tutum üzerinde toplanmıştır. Ataerkil kız çocukları için; tutarsız ebeveyn (anne ve baba farklı tutuma sahip)tutumunda ataerkil anne ile %23,8lik bir uyum oranı bulunmuştur. Tutarlı ebeveyn ilişkisi için ataerkil kız çocuklarında %76,2lik eşitlikçi ebeveyn tutumuna rastlanılmıştır. Bu yüzden tutarlı anne ve baba ilişkisinde eşitlikçi tutum baskın geldiği için ataerkil kız çocukları için uyuma yeterince rastlanılmamıştır. Ataerkil erkek çocuklarında ise tutarsız ebeveyn tutumunda ataerkil baba ile %25lik bir uyum yakalanmıştır. Ataerkil erkek çocukların tutarlı ebeveynlerinde %75lik eşitlikçi tutuma rastlanıldığı için ataerkil erkek çocuklarda da uyuma yeterince rastlanılmamıştır. Eşitlikçi kız ve erkek çocuklarında ise %83,3lük oranında eşitlikçi anne baba tutumuna rastlanılmıştır. Erkek çocuklar için eşitlikçi baba %100 uyum ile sonuçlanırken, kız çocukları için eşitlikçi anne tutumu %97,0 ile yüksek uyum oranını yakalamıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlardan yola çıkarak ebeveyn tutumlarının eşitlikçi düzeyde yoğunlaşmasına rağmen ataerkil düzeyde kalan çocuklar için anne ve babanın etkileşimi yetersiz kalmıştır. Eşitlikçi düzeye sahip çocuklarda ise sundukları aile içi örnekler ve sergiledikleri aktif davranışların bir sonucu olarak ailedeki yoğun etkileşim,yüksek düzeyde anne, baba ve çocuk uyumunu ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Toplumsal cinsiyet rolleri, aile yapısı, ataerkil-eşitlikçi tutumlar

The gender, whose raw material is human, has the qualifications of nurturing, giving duties and responsibilities, attributing identities to human. The institution of family which maintains its importance in society at all times is one of the most important institutions that provide the proliferation of human species within the framework of social acceptance and incorporate many psychological, biological, social and communal functions. First socialization experiences with the child of the caregiver in the family are effective in the formation of gender roles. The aim of the study is to investigate the importance of family in the process of learning gender roles in primary school students' level. The study was conducted within the face to face interaction with the designated sample composed of 104 mothers, 104 fathers and 104 children (104 families) in Beyoğlu province of İstanbul between 2019 and 2020. The population includes the primary school students (7-12 years old) and their parents in Beyoğlu province of İstanbul. Improbable (non-random) sampling was applied in sampling procedure. As the accessibility of the universe is more feasible, the appropriate sample type, which is a sub-branch of the improbable sample type, was preferred. For parents; Gender Attitude Scale consisting of 38 questions and five sub-dimensions was used. For children; questions such as color preferences, occupation preferences, game preferences, duties and responsibilities in the family were asked under the name of non-intervention activities. In the analysis of the data; descriptive statistics, frequency distributions, chi-square analysis, multiple fit analysis methods were used. According to the results of the data; the widespread distribution of parental participants in terms of gender roles was centered on egalitarian attitudes. For patriarchal girls; the inconsistent parent attitude (in which mother and father have different attitudes) with the patriarchal mother found a compliance rate of 23.8%.For a consistent parental relationship, 76.2% egalitarian parental attitude was found in patriarchal girls. Therefore, a sufficient adaptation was not seen for patriarchal girls, as the egalitarian attitude prevails in the coherent mother-father relationship. For patriarchal boys; in the attitude of inconsistency with parental patriarchal father was caught with a 25.0%.Since 75% egalitarian attitudes were found in the consistent parents of patriarchal boys, adaptation was not sufficiently observed in patriarchal boys, either. Egalitarian parental attitude was found in 83.3% of egalitarian girls and boys. While egalitarian fathers achieved 100% compliance in boys, the attitude of egalitarian mothers in girls achieved a high compliance rate as 97.0%.Based on the results obtained from the study, although the parental attitudes intensified on an egalitarian level, the interaction between the mother and the father was insufficient for the children at patriarchal level. As a result of the examples they present in the family and their active behaviors, intense interaction in the family revealed high level of mother, father and child harmony among the children with equality level.Keywords: Gender roles, family structure, patriarchal-egalitarian attitudes