İç kontrol sisteminin etkinliğinde muhasebe kontrollerinin rolü ve bir uygulama

Abstract

Ülkemizdeki kamu ve özel sektördeki kuruluşların yönetim faaliyetlerini planlaması, planlama dâhilinde faaliyetlerini yürütmesi ve bu aşamada meydana gelebilecek yolsuzluk, hile, hata, israf ve kötüye kullanım gibi bazı olumsuz durumlara engel olabilmek ve olası risklerin belirlenerek bunlara karşı önlem alınabilmesi adına iç kontrol sistemi ve iç denetim biriminin kurulması büyük önem taşımaktadır. Son yıllarda devlet politikasında da konunun öneminin giderek artmasıyla birçok kurum yöneticisi ve araştırmacı da iç kontrol sistemi ve iç denetim faaliyetlerine büyük önem göstermeye başlamıştır.Günümüzde iç kontrol ve uygulaması ile ilgili küresel düzeyde standartlar oluşturulmuş, küresel boyutta ortak bir anlayışta kabul görmüştür.Bu tez çalışmasında iç kontrol sisteminde muhasebe kontrollerinin etkinliği ve önemini araştırmak amaçlanmıştır. Şirketlerin düzenli bir iç kontrol sisteminin olması, risk yönetiminde de ne kadar önemli rol oynadığını gözler önüne sermektedir. Ulaştırma sektöründe faaliyet gösteren halka açık bir işletmedeki iç kontrol sisteminin muhasebe kontrol uygulamaları incelenerek organizasyonel misyonun gerçekleştirilmesindeki önemi ve rolü ortaya konmuştur.Bu kapsamda etkin bir iç kontrol sisteminin etkinliğinde muhasebe kontrollerinin rolünü ve önemini vurgulamak amacıyla iç kontrol sistemi ve iç denetim faaliyetleri kavramsal olarak ele alınmış, sistemin önemine, risk yönetimini etkisine, amacına ve unsurlarına yer verilmiştir. Ayrıca uygulamada iç kontrol ve muhasebe kontrolü faaliyetleri arasındaki ilişki incelenerek muhasebe kontrollerinin iç kontrol sisteminin etkinliğine sunacağı katkılar üzerinde durulmuştur.Literatür taraması ve ikincil verilerden yararlanılarak iç denetim ve iç kontrol sistemleri ile ilgili kavramlar açıklanmış, şirket bilgileri gizli tutulmak kaydıyla iç kontrol sistemi ile muhasebe kontrol süreçleri ve uygulamaları incelenmiş ve bu kavramlar üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: İç Kontrol Sistemi, İç Denetim, İç Kontrol Sisteminin Etkinliği, Muhasebe, Muhasebe Kontrolleri

Establishing an internal control system and an internal audit unit is of vital importance to plan the management activities of public and private sector institutions in our country, to execute the activities within the planning and to prevent the certain negative situations that can occur in this phase such as corruption, fraud, error, waste and abuse and to determine the potential risks and take measures against them. As the subject became more important in the recent state policies as well, many institution manager and researcher have also begun to pay significant importance to internal audit activities and Internal Control System.Today, global-scale standards have been established in relation to internal control and its application and these have been accepted with a common understanding globally. It has also been included into the public financial management system within the scope of reform studies in Turkish public management.In this thesis, it is aimed to analyse the importance and effectiveness of the accounting controls within the internal control system. The fact that companies have an orderly internal control system displays how important a role it has in risk management as well. The importance of the internal control system in a public company operating in the transportation sector has been analyze and its importance and role in the realization of the organizational mission has been revealed.In this regard, the emphasise the role and importance of the accounting controls on the effectiveness of an effective internal control system, internal control system and internal audit activities have been discussed conceptually, the importance of the system, the effect of the risk management, the aim and the elements have been discussed. Furthermore, in the application, the relation between internal control and accounting control activities have been analysed and accounting activities' contribution to the effectiveness of the internal control system have been studied.Making use of literature review and secondary data, the notions about internal audit and internal control systems have been explained and withholding the company name, internal control system and accounting control processes and applications have been analysed and their effects on these concepts have been evaluated. Keywords: Internal Control System, Internal Audit, Effectiveness of Internal Control System, Accounting, Accounting Controls