2010-2017 dönemi Türkiye`de enflasyonun gelişimi ve enflasyonu etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de enflasyon oranı, para arzı, petrol fiyatları, döviz kuru, bütçe açıkları ve bireysel kredilerin birbirleri üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Türkiye ekonomisinde enflasyonun uzun yıllardır devam eden kronik bir problem olması nedeniyle enflasyonu etkileyen belli başlı faktörler bir dizi incelemeye alınmıştır. Ele alınan veriler birkaç farklı testten geçtikten sonra sonuçlar incelenmiş ve enflasyonu etkileyen veya enflasyonun etkilemiş olduğu faktörler arasındaki bağ açıklanmıştır. Aynı zamanda faktörlerin birbiri ile ilişkisi söz konusu ise bunlar da ayrıca belirtilmiştir. Bu süreçle aralarındaki bağın tek yönlü veya karşılıklı olduğu sonuçları enflasyonun açıklanmasına yardımcı olmuştur. Araştırmada 2010:01-2017:12 yıllarına ait aylık veriler kullanılarak enflasyon oranı, para arzı, petrol fiyatları, döviz kuru, bütçe açıkları ve bireysel krediler aralarındaki nedenselliğin tespiti için ilk olarak Gelişmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) birim kök testi, Johansen eşbütünleme testi ve Granger nedensellik testi yapılmıştır. Birim kök testine göre ele alınan değişkenler durağan çıkmıştır. Johansen eşbütünleşme testine göre, değişkenler uzun dönemde birbirlerini etkilemektedir. Granger nedensellik testine göre enflasyon oranı ile petrol fiyatları arasında çift yönlü bir ilişki, bireysel krediler ile tek yönlü bir ilişki olduğu görülmüştür. Döviz kuru ile enflasyon arasında da tek yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Faktörlerin kendi aralarındaki ilişkilerde ise, döviz kuru ile para arzı çift yönlü bir ilişki düzeyine sahiptir. Bireysel krediler ile döviz kuru arasında da tek yönlü bir ilişki görülmektedir. Para arzının ise, enflasyon oranı ile petrol fiyatları arasındaki ilişkisi de tek yönlüdür. Bütçe açığının tek yönlü olarak sadece para arzı ile ilişkisi söz konusudur. Çalışmanın sonucunda ele alınan dönemlerde değişkenler arasında en güçlü ilişkinin para arzı ile enflasyon oranı arasında olduğu görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Enflasyon Oranı, Para Arzı, Granger nedensellik testi

This study intended to reveal the effect of inflation rate, supply of money, oil prices, par of exchange, budget deficits and consumer loans on each other in Turkey. Because of the fact that inflation is chronic problem that has been persisting for many years at the economy of Turkey, the basic factors that effects the inflation have been analysed. After the data which is mentioned above had assayed a range of tests, the correlation between outcomes evaluated and the parameters had affected on/by inflation explicated. At the same time if there are a relation on factors each other, this correlation also has been enucleated. With the process, the outcomes about the correlation of parameters whether one way or not give an opportunity explain the inflation. In the research to test causality between inflation rate, supply of money, oil prices, par of exchange, budget deficits and consumer loans have been made Augmented Dickey-Fuller (ADF) and Philips-Perron (PP) Unit Root Test, Johansen Cointegration Test, Vector Error Correction Model, and Granger Causality Analysis by using monthly data for the period 2010:01-2017:12. According to Unit Root Test the parameters are stable. According to Johansen Cointegration Test, parameters affect each other in the long term. According to the Granger Causality Analysis it has been occurred that there is dual correlation between inflation rate and oil prices, oneway correlation between inflation rate and consumer loan. It has been also determined that there is a one-way connection between consumer loan and par of exchange. Moreover, at the involvement between factors there are dual a connection between par of exchange and money supply. In addition, it has been seen one-way connection between consumer loan and par of exchange. Furthermore, the connection of money supply between inflation rate and oil prices is one-way. Besides, there is connection of budget deficits one-way just only money supply. At the end of the study it has been seen that the strongest connection between parameters is money supply and inflation rate at the period.Keywords: Inflation rate, Money supply, Granger causality analysis