Okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik özyeterlik inançlarının incelenmesi: Denizli ili örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik öz-yeterlik inançlarını incelemektir. Bununla birlikte okul öncesi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik bakış açıları arasındaki farklılıklar ve benzerlikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırma, 2019-2020 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Pamukkale Üniversitesinde öğrenim gören 57, son sınıf okul öncesi öğretmen adayı ve Denizli ili, Pamukkale ilçesinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarında görev alan 55 okul öncesi öğretmeninin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada nicel ve nitel araştırma desenlerinin birlikte yer aldığı karma yöntem kullanılmıştır. Veri toplama sürecinin başında tüm katılımcılara Aile Katılımı Öz-Yeterliği Değerlendirme (AKÖYD) Ölçeği uygulanmıştır.Bu testten alınan puanlar değerlendirilerek öğretmen ve öğretmen adayları, amaçlı örnekleme yöntemlerinden, aykırı durum örneklemesi aracılığıyla alt ve üst olarak üçer kişilik dört gruba ayrılmışlardır.Alt ve üst olarak ayrılan dört gruba aile katılımına yönelik öz-yeterlik ile ilgili yarı yapılandırılmış görüşme soruları yöneltilmiştir. Çalışmada ulaşılan nicel veriler SPSS paket programındaki uygun testler ile analiz edilirken nitel veriler ise tümevarımsal içerik analizi ve sürekli karşılaştırma yöntemi ile analiz edilmiştir.Aile katılımına yönelik öz-yeterliğin kıdem, yaş ve aile katılımı eğitimi alma durumu değişkenlerine göre istatistiksel değişiminin anlamlılığını belirlemek amacıyla Kruskal Wallis H Testi ve Mann Whitney U Testi yapılmıştır.Ayrıca öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik öz-yeterlik inançları arasındaki farkın anlamlılığını belirlemek içinMann Whitney U Testi yapılmıştır. Diğer yandan yarı-yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen nitel veriler tümevarımsal içerik analizi ve sürekli karşılaştırma yöntemi ile çözümlenmiştir. Nicel veri analizlerinden elde edilen sonuçlar, okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik öz-yeterlik inançlarının kıdem, yaş ve aile katılımı eğitimine göre anlamlı olarak farklılaşmadığını ortaya çıkarmıştır. Diğer yandan okul öncesi öğretmenleri ile öğretmen adayları arasında aile katılımına yönelik öz-yeterlik inancı açısından öğretmenler lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir.Ancak nitel veri analizinden elde edilen sonuçlar, okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının aile katılımı ile ilgili benzer kavramlaştırmalar yaptıklarını göstermiştir. Buna göre katılımcılar, aile katılımı ile ilgili sosyal etkileşim, aile kaynaklı bariyerler ve hizmet öncesi eğitimin niteliğine atıf yapmışlardır. Bu çalışmada, ulaşılan sonuçlar ilgili literatür ile de ilişkilendirilerek aile katılımı ve öz-yeterlik literatürüne katkı, eğitim-öğretimin niteliğinin geliştirilmesi, sosyal etkileşimi arttırmaya yönelik çalışmaların arttırılması ve hizmet öncesi öğretmen eğitimi açısından öneriler verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Aile katılımı, öz-yeterlik, okul öncesi eğitim, öğretmen adayı, öğretmen, okul öncesi öğretmeni

The aim of this study is to examine the preschool teachers 'and teacher candidates' self-efficacy beliefs towards family participation. In addition, similarities and differences between pre-school teachers and teacher candidates' family participation perspectives were tried to be determined. This study was carried out with the participation of 57 4th grade preservice preschool teachers and 55 preschool teachers working in Pamukkale District of Denizli Province, in the fall semester of the 2019-2020 academic year. In this research, a mixed method with quantitative and qualitative research patterns was used. At the beginning of the data collection process, Family Participation Self-Efficacy Evaluation (AKÖYD) Scale was applied to all participants. By evaluating the scores obtained from this test, teachers and teacher candidates were divided into four groups of three people, both upper and lower, through deviant case sampling which is one of the purposive sampling methods. Semi-structured interview questions related to self-efficacy for family participation in four groups divided into upper and lower. The quantitative data obtained in the study were analysed by appropriate tests in the SPSS package program, while the qualitative data were analysed by inductive content analysis and constant comparative method. Kruskal Wallis H Test and Mann Whitney U Test were conducted to determine the significance of the statistical change of self-efficacy for family participation according to the variables of seniority, age, and family participation education. In addition, Mann Whitney U Test was conducted to determine the significance of the difference between the self-efficacy beliefs of teachers and teacher candidates about family participation. Qualitative data obtained from semi-structured interviews were analysed by inductive content analysis and constant comparative method. The results obtained from quantitative data analysis revealed that preschool teachers and teacher candidates' self-efficacy beliefs towards family participation did not differ significantly according to their seniority, age, and family participation education. On the other hand, a significant difference was detected in favor of teachers in terms of self-efficacy beliefs about family participation among preschool teachers and teacher candidates. However, the results obtained from qualitative data analysis showed that preschool teachers and teacher candidates make similar concepts related to family participation. Accordingly, the participants referred to the social interaction related to family participation, family-borne barriers, and the quality of pre-service education. Therefore, the results reached were discussed by relating them to the related literature. Suggestions were given in terms of family participation and self-efficacy, improving the quality of education and training, increasing the efforts to increase social interaction and teacher candidates education.Key Words:Family involvement, self-efficacy, pre-school education, teacher candidate, teacher, preschool teacher