Yüksek lisans öğrenimine devam eden okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, yüksek lisans öğrenimine devam eden okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik pedagojik alan bilgilerini (PAB) keşfetmektir. Bununla birlikte okul öncesi öğretmenlerinin pedagojik alan bilgileri meslekî deneyime göre de karşılaştırılmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim-öğretim yılı birinci döneminde İstanbul ili Başakşehir, Esenyurt ve Küçükçekmece semtlerinde bulunan devlet anaokullarında görev yapan farklı meslekî deneyimden üç kadın okul öncesi öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu oluşturan öğretmenler amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme yöntemi kullanarak belirlenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemi desenlerinden biri olan durum çalışması deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu şekilde yüksek lisans öğrenimine devam eden okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik pedagojik alan bilgileri incelenmiş ve herhangi bir konuya yönelik pedagojik kavramsallaştırmalarının altında yatan nedenler tespit edilmiştir. Toplamda 12 saat süren veri toplama sürecinde farklı meslekî deneyimlerdeki öğretmenlerin seçtikleri konu alanı özelinde ders planı oluşturmaları, PAB'a yönelik görüşme sorularını cevaplamaları ve oluşturdukları ders planını uygulamaları istenmiştir. Bu şekilde veri çeşitlemesi sağlanmıştır. Katılımcıların öğretim etkinliği ders planı ve PAB görüşme sorularına verdikleri yanıtlar, tümevarımsal içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Veri analizinin son aşamasında, öğretmenlerin sınıf içi öğretimleri gözlem rubriği aracılığıyla değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler sonucunda öğretmenlerin ders planı sorularına ve PAB görüşme sorularına verdikleri yanıtlar karşılaştırılmış ve katılımcı grubu oluşturan öğretmenlerin fen öğretimine yönelik pedagojik alan bilgi düzeyleri hakkında bulgulara ulaşılmıştır. Aynı zamanda PAB bileşenleri arasındaki bağlantının ne düzeyde olduğu da tespit edilmiştir. Sonuçlar şu şekildedir:(1) okul öncesi öğretmenleri fen öğretimi konusunda yeterli bilgiye sahip değildir.(2) Fen öğretimine yönelik PAB meslekî deneyime göre değişme eğilimindedir. (3) Meslekî deneyim arttıkça PAB bileşenleri arasındaki bağ artmaktadır.(4) En deneyimli öğretmenin tüm PAB bileşenleri arasında bağ olmasına rağmen PCK bileşenleri arasında kuvvetli bir etkileşim yoktur. Sınıf içi gözlemler bağlamında değerlendirildiğinde; deneyim arttıkça öğretmenlerin daha öğretmen merkezli öğretim stratejileri kullandıkları ortaya çıkmıştır. Meslekî deneyimi az olan okul öncesi öğretmenlerinin ise çocuk merkezli yaklaşımları kullanma eğiliminde oldukları tespit edilmiştir. Ulaşılan bu sonuçlar, teori temelli olarak tartışılmıştır. Son olarak okul öncesinde fen eğitimi literatürüne katkı, okul öncesinde fen öğretiminde niteliğin geliştirilmesi ve fen öğretiminde öğretmen eğitimi temaları bağlamında öneriler verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Okul öncesi dönem, okul öncesi fen eğitimi, pedagojik alan bilgisi, okul öncesi öğretmeni, fen öğretimi

The aim of this study was to explore the pedagogical content knowledge (PCK) towards science teaching of preschool teachers who continue their master education. In addition, preschool teachers' PCK was also compared according to professional experience. The research was carried out in the first semester of the 2019-2020 academic year with the participation of three female preschool teachers from different professional experience working in public kindergartens located in Başakşehir, Esenyurt and Küçükçekmece districts of Istanbul. The teachers forming the study group were determined by using criterion sampling method, which is one of the purposeful sampling methods. The research was carried out using a case study pattern, which is one of the qualitative research method patterns. In this way, pedagogical content knowledge of preschool teachers who continue their graduate education was examined and the underlying causes of their pedagogical conceptualizations were determined. During the data collection process, which lasted 12 hours in total, teachers from different professional experiences were asked to create a lesson plan in the specific subject area they chose, to answer the interview questions about PAB and to implement the lesson plan they created. In this way, data triangulation is provided. The responses of the participants to the teaching activity lesson plan and PCK interview questions were analyzed using the inductive content analysis method.In the last stage of data analysis, teachers' classroom teaching was evaluated through the observation rubric. After the obtained data, the answers given by the teachers to the lesson plan questions and PCK interview questions were compared and findings about the pedagogical content knowledge levels of the teachers forming the participant group were reached. At the same time, the level of connection between PCK components has been determined. The results are as follows: (1) preschool teachers did not have enough knowledge about science teaching. (2) PCK towards science teaching tends to change according to professional experience. (3) As professional experience increases, the bond between PCK components also increases. (4) Although the most experienced teacher has a link between all PCK components, there is no strong interaction between PCK components. When evaluated in the context of classroom observations; As experience increased, it was revealed that teachers used more teacher-centred teaching strategies. It was determined that preschool teachers with little professional experience tend to use child-centred approaches. These results are discussed on a theory basis. Finally, suggestions are given in the context themes of the contribution to the science education literature in pre-school, the development of quality in preschool science education and teacher education in science education.Key Words: Preschool period, preschool science education, pedagogical content knowledge, preschool teacher, science education