Spatial patterns of the turkish manufacturing industry in the context of economic integration: An analysis for the post 1980 period

Abstract

Ekonomik faaliyetin bölgeler arasındaki dağılımı, sanayinin mekansal konumu,endüstriyel kümelenmeler ve bu kümelenmelerin nedenleri, ekonomikentegrasyonun mekansal yoğunlaşmaya etkileri konusunda yapılan araştırmalarkapsamında üzerinde önemle durulan konulardır. Bu kapsamda, Türkiye'ninAvrupa Birliği'ne aday ülke olarak entegrasyonunun, ?Yeni EkonomiCoğrafyası? (New Economic Geography) teorisi beklentileri doğrultusunda,ekonomik faaliyetlerin zaman içinde coğrafi alana yayılmasında görülendeğişimlerin bir nedeni olması beklenebilir. Bu çalışmanın temel amacı, bugünekadar Türkiye imalat sanayisinin endüstriyel kümelenmesiyle ilgili yapılmış olançalışmaların bulgularına katkı sağlayacak şekilde, sanayinin bölgesel dağılımınınve bölgesel uzmanlaşmanın zaman içinde nasıl, ne yönde ve hangi unsurlarabağlı olarak değiştiğini, Türkiye'nin entegrasyon sürecinin etkilerini de gözönünealarak incelemektir. Süreç, yani 1980-2001 dönemi, Türkiye'nin Avrupa Birliğiile gümrük birliği anlaşmasını yaptığı ve Avrupa Birliği ile entegrasyonun yoğunolarak yaşandığı zaman dilimini içermektedir.İmalat sanayi kapsamında yer alan sektörler, ISIC Rev 2 kodları ile dörtbasamaklı olarak sınıflandırılmış ve NUTS 2 düzeyindeki bölgeler kapsamında1980-2001 dönemi içinde uzmanlaşma ve yoğunlaşma Gini katsayılarıölçülmüştür. Coğrafi yoğunlaşmanın hangi nedenlere bağlı olarak gerçekleştiğinibulmak üzere sanayinin özellikleri ve coğrafi yoğunluk arasındaki sistematikilişki, ekonometrik yöntemlerle test edilmiştir. Bağımlı değişkenin GINIyoğunluk indeksi, bağımsız ve kontrol değişkenlerinin diğer teorilerdetanımlanan sektörlerin özelliklerini belirleyen değişkenler olduğu bir regresyondenklemi tahminlenmiştir.Çalışmanın önemli bulgularından biri Türkiye'de imalat sanayinde bölgeseluzmanlaşma ve coğrafi yoğunlaşmanın ortalama değerinin yükselmiş oluşudur.Ortalama değerdeki artış, Krugman'ın öngörüsünü doğrulayıcı yöndedir.Açıklayıcı değişkenler arasında, sektör içinde yer alan firmaların istihdambakımından ortalama büyüklüğünü ölçen değişken anlamlı ve beklenen yöndedir.Bulgular, firma ölçeğinin yüksek olduğu sektörlerin coğrafi yoğunluğununyüksek olduğunu, yani aynı sektörde faaliyet gösteren büyük firmaların aynıbölgelerde yoğunlaşma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Bu sonuç YeniTicaret Teorisinin açıklamalarını doğrular niteliktedir. Bulgular ayrıca AvrupaBirliği ile olan ekonomik entegrasyon sürecinin sanayilerin coğrafiyoğunlaşmalarını belirlemede etkin olduğunu doğrulamaktadır

The dynamics of industrial agglomeration across the regions and the reasons for suchagglomeration have been the focus of interest particularly in exploring the effects ofeconomic integration of regions on the spatial distribution of economic activity. Inthis context, following the predictions of the literature on New Economic Geography,Turkey?s integration with the European Union as a candidate member is a likelycause of changes in spatial concentration patterns of the economic activity over theyears. The major objective of the study is to complement the findings of the studieson industrial agglomeration in Turkey?s manufacturing industry by exploringwhether regional specialization and geographical concentration patterns havechanged over time and to expose the driving forces of geographical concentration inTurkey?s manufacturing industry, particularly during Turkey?s economic integrationprocess with the European Union under the customs union established in 1996.Geographical concentration and regional specialization are measured by GINI indexfor NUTS 2 regions at the 4-digit level for the years between 1980 and 2001. Toinvestigate which variables determine geographical concentration, the systematicrelation between the characteristics of the industry and geographical concentration istested. A regression equation is estimated, where the dependent variable is GINIconcentration index, the independent and control variables are the variables thatrepresent different determinants of agglomeration identified in the competingtheories.The major finding of the study is that Turkey?s manufacturing industry has atendency for regional specialization and geographical concentration. Increase in theaverage values for regional specialization and geographical concentration support thepredictions developed by Krugman that regions become more specialized andindustries become more concentrated with economic integration. As for the answerto which variables determine geographical concentration, the analysis supports thethe predictions of New Trade Theory which states that the firms tend to cluster inregions where there are economies of scale. The findings also support that economicintegration with the EU has been a significant factor in determining the geographicalconcentration of industries.