Osmanlı Salnamelerine göre Diyarbakır 1869/1905

Abstract

Diyarbakır, dünyanın önemli tarihi ve kültürel şehirlerinden biridir. Diyarbakır'da dört büyük semavi dinlere ait ibadet yerleri ve Çin Seddi'nden sonra gelen ikinci büyüklükteki tarihi surlar bulunmaktadır. Ayrıca Diyarbakır'da, Nebiler-Azizler ve Krallar-Hükümdarlara ait kabirler ve de en eski tarihlerden günümüze kadar ulaşan eski yerleşim yerlerinden Çayönü, Halançemi Tepesi, Mirkaleyn Mağaraları ve Eğil Kalesi'nde bulunan yerleşkelerin olması Diyarbakır'ı adeta bir açık hava müzesine dönüştürmüştür. Diyarbakır'ın bu tarihi özelliğinden ötürü daha keşfedilmemiş ve araştırılmayı bekleyen birçok özelliğinin bulunduğu inancıyla biz de, ?Osmanlı Salnameleri'ne Göre Diyarbakır (1869-1905)? başlıklı tezimizi hazırlamayı uygun bulduk. Bu tezimiz dokuz bölümden oluşmaktadır. Tezimizin ana bölümlerine başlamadan önceki kısmında salnamenin kelime anlamının ne olduğu, yazımının ne zaman başlandığı ve kaç çeşit salnamenin bulunduğu ile ilgili bilgiler yer alacaktır. Birinci bölümümüzde, Diyarbakır'ın ismi, coğrafyası ve iklimi hakkındaki bilgilere yer verilecektir. İkinci bölümde, Diyarbakır'ın XIX. Yüzyıla ve XIX. Yüzyıldan günümüze kadar ki tarihi bilgilere detaylı bir şekilde yer verilecektir. Üçüncü bölümümüzde, Şehircilik(Şehir yerleşimi ve Diyarbakır'da bulunan eski eserler) hakkında bilgiler ifade edilecektir. Dördüncü bölümümüz, İdare(Merkezi teşkilat, Devlet erkânı, Merkeze bağlı birimler ve görevli memurlar) hakkındaki bilgileri ihtiva edecektir. Beşinci bölümümüz, Nüfus(Müslümanlar ve Gayrimüslimler) hakkındaki bilgilere değinilecektir. Altıncı bölüm, Toplum(Aşiretler ve cemaatler) ile ilgili sosyal ilişkilere yer verilecektir. Yedinci bölüm, Ekonomi(Tarım, hayvancılık, sanayi ve ticaret, su ürünleri ve vergi sistemi) hakkındaki bilgiler ifade edilecektir. Sekizinci bölüm, Eğitim ve kültür(Eğitim sistemi ve kültür kurumları) ile ilgili bilgilere değinilecektir. Dokuzuncu ve son bölümümüzde ise Haberleşme ve Ulaşım(Haberleşme idaresi, posta telgraf ve tarifeleri ve de ulaşım) bilgileri hakkında detaylı bir şekilde yer verilecektir.

Diyarbakır is one of the important historical and cultural cities of the World. There are so much worship place of the four celestial religions and a huge and long within the Diyarbakir. Also, there are so many tombs of the Prophets-Saints and Kings-Rulers. Diyarbakir city was to turn to an open air museum owing with its richness Çayönü Settlement, Halançemi Hill, Mirkaleyn Caves and Egil Castle?s Settlement. There were so many explored and waiting to be handled important historical worthies in Diyarbakır. For this reason, we prepared our thesis titled ?According to Ottoman Annual, Diyarbakır (1869-1905)?. Our thesis included nine sections. Before starting to handle the text there will be information about explaining is the meaning of annual, when it was written and how many different annual exist. In our first section, we will give information about the name of Diyarbakır, its geography and climate. Second section, detailed information will be given about the history of Diyarbakır from the beginning to the first years of the 20th Century. Third section will offer information about town planning and historical places in Diyarbakır. The fourth section will contain information about administrative organization and related structure. The fifth section will touch on issue of populations. Sixth section will be about social structure. Seventh section will deal with economy (agriculture, stockbreeding, industry and trade, water produces and tax system). Eighth section will be about education and culture (education system and cultural institution). In the last and ninth section will give detailed information about communication and transportation (communication`s management, the price list of post and telegraph and transportation) and its going to be displayed.