Öğretmenlerin özyeterlik ve performans yönetimi algıları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerin, özyeterlik ve performans yönetimi algı düzeylerini belirlemektir. Bu amaç kapsamında öğretmenlerin özyeterlik ve performans yönetimi algı düzeylerinin cinsiyet, yaş, görev yapılan okul türü ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiş, özyeterlik algısının performans yönetimi algısına olan etkisi araştırılmıştır. Araştırma, betimsel-ilişkisel tarama modelinde ve nitel türde karma bir araştırmadır. Araştırmanın evreni 2013–2014 eğitim–öğretim yılında Şanlıurfa il merkezinde bulunan ilkokul, ortaokul ve lise türü okullarda görev yapan öğretmenlerdir. Araştırmada, tabakalı-basit tesadüfi örnekleme yoluyla örneklem seçilmiştir. Araştırma 469 öğretmenden toplanan verilerle yapılmıştır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla, öğretmenlerin demografik bilgilerini içeren ve bu araştırmanın amacına uygun olarak araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, öğretmenlerin özyeterliklerini ölçen `Öğretmen Özyeterliği Ölçeği` ve `Öğretmen Performans Yönetimi Ölçeği` kullanılmıştır.Araştırmanın nitel deseni kapsamında öğretmenlerin özyeterlik ve performans yönetimine ilişkin görüşlerini ortaya koymaya yönelik nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır.Bu araştırmada toplanan verilerin çözümlenmesinde SPSS 16 istatistik programı kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzde, ortalama, parametrik fark testleri ve regresyon analizi testleri kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin özyeterlik algıları genel ortalamada ve tüm alt boyutlarda yeterli düzey olarak belirlenmiştir. Öğretmenlerin özyeterlik algıları cinsiyet değişkenine göre anlamlı olarak farklılık göstermemektedir. 36-40 yaş grubunda yer alan öğretmenlerin özyeterlik algı düzeyleri, 22-30 yaş, 31-35 yaş ve 41-45 yaş grubunda yer alan öğretmenlere göre anlamlı bir şekilde daha yüksektir. Bununla birlikte, 46 ve üzeri yaş grubunda yer alan öğretmenlerin özyeterlik algı düzeyleri 22-30 yaş ve 31-35 yaş grubunda yer alan öğretmenlerden anlamlı olarak daha yüksektir. İlkokul öğretmenlerinin özyeterlik algı düzeyi, ortaokul ve lise öğretmenlerine göre ve ortaokul öğretmenlerinin özyeterlik algı düzeyi, lise öğretmenlerine göre anlamlı olarak daha yüksektir. 20 yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenlerin özyeterlik algı düzeyi, 0–5 yıl, 6–10 yıl ve 11–19 yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre anlamlı olarak daha yüksektir. Bununla birlikte 0–5 yıl ve 11-19 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin özyeterlik algı düzeyinin 6–10 yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu belirlenmiştir.Öğretmenlerin performans yönetimi algıları genel ortalama ve tüm alt boyutlarda yeterli düzeydedir. Öğretmenlerin performans yönetimi algıları cinsiyet değişkenine göre, anlamlı bir farklılık göstermemektedir. 36–40 yaş grubunda bulunan öğretmenlerin performans yönetimi algıları, 22–30 yaş, 31–35 yaş ve 41–45 yaş grubunda bulunan öğretmenlere göre anlamlı bir şekilde daha yüksektir. İlkokul öğretmenlerinin performans yönetimi algı düzeyinin, ortaokul ve lise öğretmenlerine göre ve ortaokul öğretmenlerinin performans yönetimi algı düzeyinin, lise öğretmenlerine göre anlamlı olarak daha yüksek olduğu belirlenmiştir. 20 yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenlerin performans yönetimi algı düzeyi, 6–10 yıl ve 11–19 yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Bununla birlikte, 11-19 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin performans yönetimi algı düzeyinin 6-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu belirlenmiştir.Araştırmada öğretmenlerin özyeterlik ve performans yönetimi algıları arasındaki ilişki incelenmiş, özyeterlik algısının performans yönetimi algısının anlamlı bir yordayıcısı olduğu, özyeterlik algısı ve performans yönetimi algısı arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın nitel kısmı kapsamında yapılan görüşmelerde, öğretmenlerin % 10 'u özyeterlik anlamında kendini yetersiz gördüğünü, % 75 'i orta düzey gördüğünü ve % 15'i kendini yeterli gördüğünü belirtmiştir. Performans yönetimine ilişkin yapılan görüşmelerde öğretmenlerin % 80'i olumlu bir görüş bildirmiş, etkin bir performans yönetimi uygulamasını desteklediğini ifade etmiştir. Öğretmenlerin % 20'si performans yönetimi sistemine olumsuz yaklaştığını ve desteklemeyeceğini bildirmiştir.Anahtar Kelimeler: Özyeterlik, performans yönetimi, öğretmen.

The main objective of this study is to determine the levels of teachers' perceived self-efficacy and performance management. Within the scope of this objective, it was examined whether or not the level of teachers' perceived self-efficacy and performance management significantly differ or not, according to the following variables; sex, age, school types that they are working, and years in service. Furthermore, the impact of self-efficacy on performance management has been investigated. Mixed research techniques – descriptive, correlational and qualitative- were used to gather information. The research consists of the teachers who are working at primary, middle, and high schools in Şanlıurfa province and its central districts during the academic year of 2013-2014. The sample of the study was selected by using stratified simple random sampling technique. Data were collected from 469 teachers. In order to collect research data several instruments were used; for gathering demographic information about the teachers, a Personal Information Form was prepared. Furthermore, `Teachers Self-Efficacy Scale` and `Teacher Performance Management Scale` were used in order to measure the teachers' self-efficacy and performance management levels respectively.In order to collect qualitative data for determining teachers' views about self-efficacy and performance management, a case study, which is a qualitative technique most commonly used in such researches, was designed. In other words, interview techniques were used.To analyze research, data frequency, percentage, mean scores, parametric tests and regression analysis techniques were used in SPSS version 16 for windows. The study has indicated that teachers' average self-efficacy score in general as well as in all subscales were satisfactory. Furthermore, the data has shown that self-efficacy scores of teachers didn't differ significantly according to sex. With relation to age, self-efficacy scores of 36-40 years old teachers were found significantly higher than those of 22-30, 31-35, and 41-45 years old groups. Additionally self-efficacy scores of teachers of 46 and above were found significantly higher than those of 22-30 and 31-35 age groups.The result has also revealed that self-efficacy level of primary school teachers was significantly higher than both middle school and high school teachers. Similarly, middle school teachers' mean score in self-efficacy was significantly higher than those of high school teachers. The study has confirmed that self-efficacy mean scores of teachers who have been working for 20 and above years were significantly higher than those of teachers who have been 0-5, 6-10, and 11-19 years in service. The data has also shown that self-efficacy mean scores of teachers who have been working for 0-5 and 11-19 years were significantly higher than those of 6-10 years.The result has underlined that teachers' performance management perception level in general as well as in all subscales were satisfactory. The data has also shown that performance management scores of teachers didn't differ significantly according to sex.With relation to age, performance management mean scores of 36-40 years old teachers were found significantly higher than those of 22-30, 31-35, and 41-45 years old groups. The study has also confirmed that performance management perception of primary school teachers was significantly higher than those of both middle school and high school teachers. Similarly, middle school teachers' mean scores were significantly higher than those of high school.The result further signifies that performance management mean scores of teachers who have been working for 20 and above years was significantly higher than those of teachers who have been working for 6-10, and 11-19 years. The data has also shown that performance management mean scores of teachers working for 11-19 years were significantly higher than those of the 6-10 years group.The data has also underscored that there was a moderate level positive correlation between teachers' perceived self-efficacy and performance management scores. Furthermore, teachers' self-efficacy score was found to be an important predictor of their performance management score.The data has shown that about 10% of the teachers view themselves inadequate, 75% moderate, and 15% adequate in self-efficacy. Furthermore, the study has shown that about 80% of the teachers had a positive view about performance management and supported effective performance management applications, whereas 20% of the teachers had negative view about performance management system and declared that they do not support such applications.Key Words: Self-Efficacy, performance management, teacher.