Ezidilerde kültürel farkındalık: Viranşehir ilçesi örneği

Abstract

Bu çalışmanın konusunu, Ezidilerin Viranşehir ilçesinde mahallelere dağılışını, demografik bilgilerini, kendileri ile ilgili bilgi düzeylerini, inanç ve ibadetlerini, yasak ve haramlarını, toplumsal yaşayışlarını, diğer gruplarla sosyal ilişkilerini, geleceğe dair umut ve beklentilerinin incelenmesi oluşturmaktadır. Viranşehir ilçesinde son yıllarda giderek nüfusları azalmakta olan Ezidilerin toplumsal yaşayışlarını belirleyerek kayıt altına almak ayrı bir önem taşımaktadır. Bu çerçeveden hareketle bu çalışmanın amacı; Ezidilerin kültürü, kökeni, kimliği, dili, tarihi ve yaşadıkları coğrafyalar hakkında bilgi vererek bir alan çalışmasıyla (Viranşehir ilçesi) yaşam biçimlerini bütün boyutlarıyla ortaya koymaktır.Tez çalışmasında hem birincil hem de ikincil veri kaynaklarına başvurulmuştur. Çalışmaya literatür taraması yapılarak başlanılmış ve özellikle Ezidiler ve Viranşehir ilçesi ilgili yapılan daha önceki çalışmalar detaylı bir şekilde incelenmiştir. Konu ile ilgili istatistiki veriler başta Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) olmak üzere ilgili kamu kurum ve kuruluşlardan temin edilmiştir. Araştırmada birincil veri olarak öncelikle önceden hazırlanan yapılandırılmış anket formu uygulanmıştır. Ayrıca çalışmada gezi, gözlem, inceleme ve görüşmeler de yapılmıştır. Viranşehir ilçesinde Ezidilerin yoğun yaşadıkları ilçe merkezinde ve 5 kırsal mahallesinde (Burç, Oğlakçı, Bozca, Kavurga, Üçgül) önceden yapılandırılmış anket formu kullanılarak `yüz yüze görüşme yöntemi` ile 60 kişiyle görüşülmüştür. Çalışmada elde edilen veriler, öncelikle SPSS (22.0) paket programında analiz edilip raporlandırılmıştır. Ayrıca Ezidilerin mekânsal dağılışını göstermek, başka bir ifade ile tematik haritalar oluşturmak için de Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ArcMap 10.3 paket programı kullanılmıştır.Bu çalışmanın sonucunda; Ezidilerin yaşam tarzları, mekânsal dağılışları, Sosyo-ekonomik yapıları, göç eden Ezidilere bakış açıları, güncel yerleşme durumları belirlenmiştir. Bunlara ek olarak çalışmada dini yapılanmaları, yaratılış mitolojileri, yeme-içme alışkanlıkları, kutsal kitapları, söylenmesi yasak olan sözcükleri, inancı dışında başka bir dine mensup biriyle evlenmesini kabul etme durumu, diğer inanç gruplarıyla sosyal ilişkileri ile kendilerini nasıl tanımladıkları gibi konularda birçok bilginin yanlış veya eksik bilindiği tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler: Ezidiler, Ezidilerin Yaşam Biçimleri, Ezidilerin İnancı, Viranşehir İlçesi

The subject of this study is to investigate the distribution of the Ezidi's to neighborhoods in Viranşehir district, their demographic information, their knowledge about themselves, their beliefs and worships, prohibitions and unlawful behaviours, their social life, their social relationships with other groups, their hopes and expectations. Determining the social life of Ezidi's whose population has been decreasing in recent years in Viranşehir district, has special importance. From this point of view, the purpose of this study is to reveal the life styles in all dimensions with a field study (Viranşehir district) by giving information about the culture, origin, identity, language, history, and geographies of the Yazidis.In this study, both primary and secondary data sources were used. The study was started by reviewing the literature and especially the previous studies related to Ezidi's and Viranşehir district were examined in detail.Statistical data on the relevant subject have been obtained from public institutions and organization, in particular, Turkey Statistical Institue (TUIK). In the research, as primary data, a structured questionnaire formwas prepared applied. In addition, excursions, observations, examinations, and interviews were conducted in the study. In the district center and 5 rural neighborhoods (Burç, Oğlakçı, Bozca, Kavurga, and Üçgül) where the Ezidi's live densely, 60 people were interviewed with the `face-to-face interview method` with using the pre-structured questionnaire. The data which obtained in the study were first analyzed by SPSS (22.0) statistical package program and reported. In addition, the Geographic Information Systems (GIS) ArcMap 10.3 package program was used to show the spatial distribution of the Ezidi's, in other words, to create thematic maps of them.As a result of this study; Ezidis' lifestyles, spatial distributions, socio-economic structures, viewpoints against migrating Ezidi people, and current settlement conditions were determined. In addition to this, it was determined that a lot of information which includes religious structures, mythologies of creation, eating and drinking habits, holy books, words that are forbidden to say, the situation of accepting marriage with someone other than his/her faith, social relations with other faith groups, how they defined themselves, is known to be wrong or incomplete.Keywords: Ezidis, The Social Life of Ezidis', Ezidis' Believes, Viranşehir District