215/1 numaralı Urfa Şer`îyye Sicili`nin transkripsiyon ve değerlendirmesi (H.1320-1321/ M.1902-1904)

Abstract

215/ 1 Numaralı Urfa Şer'îyye Sicili'nin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi (H.1320-1321 / M. 1902-1904) başlığı altında hazırladığımız bu tezde söz konusu sicilin transkripsiyonu yapıldı. Ve sicilde yer alan kayıtların değerlendirilmesiyle birlikte XX. yüzyıl Urfa'sının ekonomik, sosyal ve kültürel hayatına dair bilgiler elde edildi. Tez çalışmamızın konusu 215/1Numaralı Urfa Şer'îyye Sicil'inde yer alan belgelere dayanarak şekillenmiştir. Çalışma neticesinde Osmanlı Devletiˈnin XX. yüzyılında Urfaˈda hukukî, sosyal ve ekonomik yapının işleyişi ile bu dönemde Urfaˈda yaşayan etnik gruplar, Müslim-Gayrimüslim ilişkileri, hakkında bilgi verilerek literatüre katkı yapılması amaçlanmıştır.Tezimizin ana kaynağını 215/1 Numaralı Urfa Şer'îyye Sicili ve konuyla ilgili yapılan araştırma eserler oluşturdu. Çalışmamız H.1320-1321/M.1902-1904 tarihini kapsamaktadır. Giriş, dört ana bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Giriş kısmında, özel yaşama dair bilgiler içeren kaynaklardan biri olan şer'iyye sicillerinin farklı konularda belgeler içerdiği fakat 1839ˈda ilan edilen Tanzimat Fermanı ile sicillerdeki belgelerin çeşitliliğinin azaldığı ve yayınlanan nizamnamelerle şer'i mahkemelerin yetkileri kısıtlandığı aktarılmıştır. Birinci bölümde sicilimizde geçen meslekler, ünvanlar ve lakaplar ile bölgede bulunan yerleşim yerlerinin isimleri hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, sicilimizin künyesi ve yazıda takip edilen metot hakkında bilgi verildikten sonra incelenen sicilin değerlendirmesi yapılıp, istatistiki bilgiler tablolar halinde sunulmuştur. Bu istastiki tablolarda, Urfaˈda bulunan farklı etnik ve dini yapıya mensup olan cemaatlerin şer'i mahkemeye başvuruları ile birbirlerine vekil olan farklı cemaatlerin bilgileri yer almaktadır. Üçüncü bölümde, sicilimizdeki bilgiler ışığında 1902-1904 yılları arasındaki Urfa ele alındı. Livada farklı etnik ve dini yapıya mensup olan cemaatlerin olduğuna değinildi. Yine bu bölümde, ekonomik faaliyetler kapsamında olan çarşılar, pazarlar ve hanlar hakkında bilgiler aktarıldı. Dördüncü bölüm, sicilimizin transkripsiyonundan oluşmaktadır. Çalışmamızın sonuç kısmı tezimizin genel değerlendirmesinin yer aldığı bölümdür.Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Urfa, Şer'îyye Sicilleri, Sosyo-Kültürel Hayat

In this thesis, Transcription and Analysis of Urfa Court Records (H.13201321/ 1902-1904 AD) Numbered 215/1was carried out. And, by examining these records, information about economical, social and cultural life in Urfa during 20th century was obtained.The subject of the study was shaped according to the documents that were included in Urfa Court Records Numbered 215/1. At the end of the study, it was aimed to contribute to existent literature examining how the legal, social and economical structure functioned in Urfa during 20th century Ottoman Empire and presenting information about the ethnic groups and Muslim/Non- Muslim relations living in Urfa during that period. Urfa Court Record Number 215/1 and the studies on the subject have formed the main source of our thesis, which covers the date H.1320-1321/1902-1904 AD. The paper comprises the introduction, four main sections and the conclusion part. In the introduction part, the accounts of the religious court that include details as to others' private life are maintained to contained documents on different subjects. However the diversity of the documents in the registers decreed with the Gülhane Rescript announced in 1839 and thereby curbing the authority of the religious courts. The first part includes some information about the professions, titles and nicknames as well as some details as to the settlements in the region. In the second part, after giving information about the identity of our registry and the method followed in the article, the evaluation of the examined registry is made, demonstrating statistical data in tables. In these statistical tables, information about the applications of the different ethnic and religious communities to the religious court and the communities that are representing each other in Urfa is included. In the third part, Urfa between19021904 was handled in light of the information in our registry. Communities belonging to different ethnic and religious groups in Liva apart from the bazaars, markets and public houses that are within the scope of economic activities are presented as well. The fourth section consists of the transcription of our registry. The final part of our study is the part that the general evaluation of our thesis takes place.Key Words: Ottoman Empire, Urfa, Court Records, Socio-Cultural Life