İtikadî mezheplerde şefaat anlayışı

Abstract

Şefaat, bir kimseye yardım etmek, onu zor bir durumdan kurtarmak, ona aracı olmak, onun bağışlanması için af dilemek anlamlarına gelir. İslam literatüründe, Yüce Allah'ın vereceği izin ve yetki çerçevesinde peygamberlerin ve diğer iyi kulların, büyük günah sahibi Müslümanların affedilmesi, günahlarının bağışlanması ve cennete girmeleri için aracı olmaları olarak değerlendirilir.Şefaat tarih boyunca gündeme gelmiş bir konudur. Şefaat, sadece İslam dininde değil, ilahi dinler olan Yahudilikte ve Hristiyanlıkta, yine bir çok beşerî din ve inanç biçiminde ve özellikle putperestlikte de varolmuştur. İslam'dan önce, şefaatte bulunma yetkisi insanlara, putlara, farklı metafizik güçlere ve doğada bulunan farklı nesnelere verilmişti. Yüce Allah, İslam ile birlikte bu yanlış inançları reddetmiş, ortadan kaldırmıştır. Şefaat yetkisinin ve izninin kafirlerin ve putperestlerin inandığı varlıklarda değil, sadece ve sadece kendisine ait olduğunu ortaya koymuştur.Her din ve inançtan insanın şefaati istemesi ve şefaatin arkasına sığınmaya çalışmasında bir çok dini, psikolojik, sosyal v.b neden bulunmaktadır. Bu nedenler genellikle toplumda varolan kalıplaşmış inanç biçimleri, ahirette kötü bir sonuçla karşılaşmak istememek, günahlarının bağışlanması için bir aracıya duyulan ihtiyaç vb. olarak karşımıza çıkmaktadır.Şefaat konusunda İslam mezhepleri arasında da fikir ayrılığı bulunmaktadır. Haricîler, Mu'tezile, Zeydiyye ve diğer bazı gruplar şefaati ya reddetmiş veya sınırlandırma yoluna gitmişlerdir. Ehl-i Sünnet, Mürcîe ve Şia da şefaatin mümkün olduğunu ve kıyamette gerçekleşeceğini kabul etmişlerdir. Şefaatin böyle farklı değerlendirilmesindeki en önemli sebep, mezheplerin Kur'an-ı Kerim ve hadisleri yorumlamalarından, dini metinlerden çıkrdıkları sonuçlardan kaynaklanmaktadır. Şefaat ile ilgili tartışmalar günümüzde de güncelliğini korumaktadır.Yaptığımız bu çalışmada, günahkar Müslümanlar hakkında gerçekleşeceği umulan şefaat konusunda itikadî mezheplerin yaklaşımları ve bu mezhepler arasındaki görüş farklılıkları ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Mezhepler, Şefaat, Büyük Günah, Kur'an, Hadis, Peygamber, Aracı olma.

Intercession refers to helping someone, rescuing him from a difficult situation, being a mediator and asking for a person's forgiveness. In Islamic literature, it is considered that the prophets and other good servants, under the permission and authority of Almighty Allah, are mediators of Muslims for their sins to be forgiven and to go to heaven.Intercession is an issue that has been discussed throughout history. Intercession has existed not only in Islam but also in Judaism and Christianity, which are also divine religions, and in many forms of human religion and belief, especially in paganism. Before Islam, the authority to intercede was given to people, idols, different metaphysical forces, and to different objects in nature. With Islam, Almighty Allah rejected and abolished these fallacies. He revealed that the authority and permission of intercession belonged only to him and not to those believed by unbelievers and pagans.There are many religious, psychological, social and many other reasons for why people from different religions and beliefs want intercession and try to take shelter behind the intercession. These are often stereotyped forms of belief that exist in society mainly as a result of the need for a mediator for the forgiveness of sins and not wanting to face a bad result in after-life.There is also a disagreement among Islamic sects about intercession. The Kharijites, Mu'tezile, Zaydiyya and some other groups either rejected the intercession or tried to limit it. Ahl al-Sunnah, Murjie and Shia have, on the other hand, accepted that intercession is possible and will be on the Judgement Day. The most important reason for these different views on intercession is that the sects interpret the Qur'an and the hadiths and draw conclusions from religious texts in different ways. There are still debates on intercession today.In this study, the approaches of religious sects to intercession expected for sinful Muslims and the points that they differ from each other are discussed.Keywords: Islamic Sects, Intercession, Great Sin, Quran, Hadith, Prophet, Being a Mediator