Fıkhi tefsirlerde talâk meselesi

Abstract

Çalışmamızın konusu Fıkhi tefsirlerde talâk meselesi olup, Kur'an-ı Kerim'deki talâkla ilgili âyetleri, fıkhi tefsirlerdeki açıklamalara göre ve bir bütünlük içerisinde değerlendirmeyi amaçlamaktadır.Fıkhi tefsirlerde talâk meselesi, talâkın dönüşlü olup olmaması açısından ric'î ve bâin olarak; Kur'an-ı Kerim ve Hz. Peygamberin sünnetine uygun olup olmaması açısından ise sünnete uygun talâk ve bid'î talâk olarak izah edilmiştir. Bir ve ikinci talâktan sonra kocaya, karısına zarar verme kastı taşımaksızın ricat etme hakkı tanınmış olup, üçüncü talâkla birlikte bu hak bâin talâka dönüşmektedir. Bu durumda kadın, bir başka adamla sahih bir nikâhla evlenmediği takdirde eski kocasına ricat edemez. Yine fıkhi tefsirlerde, Kur'an-ı Kerim ve sünnete uygun olarak gerçekleşen talâkla birlikte bu kapsam dışına çıkan bid'î talâk da zikredilmiştir. Bunlar dışında, kadının bedel karşılığında talâk yetkisini alması, kocanın rızasıyla talâk yetkisinin hakemlere verilmesi ve kadının kocası tarafından talâkta muhayyer bırakılması caizdir. Nikâh öncesinde gerçekleşen talâk ise geçerli değildir. Talâk lafızları sarih ve kinayeli olmak üzere iki kısma ayrılmakla birlikte, kinayeli lafızlarla gerçekleşen talâkta niyete bakılarak hüküm verilir.Talâk sonrasında ay hali gören kadının iddeti üç kurû', ay hali görmeyen küçükler ve ay halinden kesilmiş yaşlıların iddeti üç ay, hamile kadınların iddeti ise doğum yapıncaya kadardır. İddet beklemekten maksat ise ayrılıktan sonra yıpranan tarafların kendini toparlaması ve kadının varsa hamileliğinin ortaya çıkmasıdır. Kadının mehrinin verilmesi hususunda boşanmış kadınlar dört gruba ayrılmış olup hüküm de buna göre verilmektedir. Bu durumda mehri belirlenmiş olup cinsel münasebetin gerçekleştiği kadına mehrinin tamamı verilirken mehri belirlenmemiş ve cinsel münasebetin de gerçekleşmediği kadına mehir yerine meta' verilmesi gerekmektedir. Mehir belirlenmiş olup kendisiyle cinsel münasebetin gerçekleşmediği kadına belirlenen mehrin yarısı verilir. Mehri belirlenmemiş olup kendisiyle cinsel münasebetin gerçekleştiği kadına mehrin tamamının verilmesi gerekmekle birlikte mehrin miktarı emsali kadınlara göre belirlenir. Ric'î ve bâin talâkın iddeti süresince kadının mesken ve nafakasının kocası tarafından temin edilmesi gerekmektedir. Çocuğun emzirilmesi ise tarafların anlaşması halinde ve kocanın emzirme ücreti vermesi durumunda anneye aittir. Anlaşma gerçekleşmezse koca çocuğu için sütanneyle anlaşabilir.

The subject of this study is the problem of divorce in jurisprudential tafāsı̄r (exegetical works). The main purpose of our research is to analyse the verses of Quran in regard to the divorce problem in accordance with the commentaries of exegetical tafāsı̄r by tying to bring integrity to the subject matter. The problem of divorce in jurisprudential commentaries is either expressed as rij'ī (revocable) and bā'in (permanent) in regard to whether the talāq is revocable or not; and expressed as sunnī and bid'ı̄ in in terms of its compatibility with the Qura'ān, and the Sunnah of Prophet. After the first and the second talāq, the husband is given right to revoke his divorce on the condition of not causing any harms toward his wife. However, together with the third talāq, this right transforms into bā'in. In this case, the wife can't return to her old husband unless she makes a sahīh (valid) marriage contract with a third party. In the contemporary jurisprudential tafāsir, the talāq that is in accordance with the Qur'ān, and the Sunnah of Prophet is called sunnī. On the contrary, the talāq that has not been in this manner is called bid'ī. Apart from these, wife's getting her talāq right by paying certain price, giving the authority to the referees on the consent of husband and a husband's enabling of his wife to be muhkayyar (on approval) for talāq, are all considered valid (jaīz). However, the talāq which is contracted before nikāh (marriage) is seen as void (bātıl). The alfāz (expressions) of talāq are distinguished as being sarīh (explicit) and qināyah(implicit). In the divorces that are executed through the implicit alfāz, hukm (provision) is decreed based on the intention of husband. Waiting period for woman who is menstruating is three courses; and for those small kids who are not menstruating, and elderly women who stopped this process, the waiting period for them is three months. Whereas for pregnant women, this period is due until she gives birth. The aim of waiting period is the recovery of parties and assuring the pregnancy of woman if it may exist. In regard to paying woman's mahr (bridewealt), the divorced women are divided into four subcategories in terms of deciding the mahr and the provisions are given based on this categorization. According to this division, women whose mahr is pre-decided and sexual intercourse took place between the spouses, the total amount of mahr is given to her. Whereas, for those whose mahr is not pre-determined and sexual intercourse did not take place, woman is to be given mut'a instead of mahr. On the other hand, half of the mahr is to be given to those whose mahr is pre-determined, but sexual intercourse is lacked. Finally, for those whose mahr is not pre-determined, but sexual intercourse is carried out between the spouses, the total amount of mahr is given based on the amount that is likely to be given to her likes (mithl). Husband is obliged to supply housing and living costs for the woman in the waiting period during the course of rij'ı̄ and bā'in talāq. The rad'ā (breast-feeding) of child is upon mother if both parties agreed, or if the husband pays the cost of it. If no agreement is reached, husband may make an agreement with a nurse to provide rad'ā for his child.