Hatay`da dini musiki

Abstract

Bu çalışmanın konusunu Hatay'da Dinî Mûsikî ve eskiden beri okunan Cami ve Tekke Mûsikî formları oluşturmaktadır. Amacımız, şimdiye kadar okunan veya okunmadığı için unutulmaya yüz tutmuş eserleri kayıt altına alarak kalıcı hale getirmektir. Bunun için yapılan çalışmada Hatay'ın kadîm kültürü ve medeniyeti incelenmiş olup, bulunan tüm bilgiler teze yansıtılmıştır. İlk kilisenin ve Anadolu'daki ilk caminin ev sahibi olan kentteki mûsikî de önem arz etmektedir. Halkın hayat şartları ve yaşayış tarzlarıyla eğlenceye düşkün oldukları aşikâr olan eski Antakya halkının mûsikîyle ne kadar alakadar oldukları da yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır.Birçok medeniyete ev sahipliği yaptığından dolayı dinlere ve kültürlere de ev sahipliği yaptığı, bu dinlerin ve kültürlerin olmazsa olmazı mûsikînin de incelemeye değer olduğu vurgulanmıştır. Bu bağlamda diğer dinlerin de ibadethâne ve müziklerine değinilmiş ancak, öncelik İslamiyet'in konusu olan Cami ve Tekke Mûsikîsi'ne verilmiştir. Bu bağlamda, düğünler, mevlidler, ezanlar, salâlar ve cenaze merasimleri çalışmada önemli bir yer tutmuştur.Tekke Mûsikîsi'nde önemli bir yer tutan Mevlânâ ve Mevlevîlik ele alınmıştır. Geçmişte Mevlevîliğe ev sahipliği yapan Antakya Mevlevîhânesi hakkında bilgilere yer verilmiş, mûsikîye katkıları ele alınmıştır. Antakya Mevlevihanesi'nin bir zamanlar mûsikî icrasına ve mûsikîşinaslara ev sahipliği yaptığına dikkat çekilmiştir. Mûsikînin icra edildiği mekânlar olarak mimarî eserlere yer verilerek, mimarî yapı ile mûsikî arasında bağ kurulmuştur. İnsan hayatının ezanla başlayan salâ ile biten ömründe önemli bir yer tutan bu eserlere önem atfedilmiştir. Gerek bu mekânlarda gerekse farklı yerlerde Hatay'ın mûsikî hafızasının diri tutulması, geleneksel mûsikîlerin unutulmaması için Hataylı musikişinaslara yer verilerek tanıtılmıştır. Bu mûsikîşinasların hatıralarına ve mûsikîye yaptıkları katkılara dikkat çekilmiştir.Ortadoğu'ya sınır olmasından dolayı Arap kültürüne yakın olan Hatay'da Arap Mûsikîsi'nin etkileri ele alınmıştır. Özellikle Arapça olarak yazılan Mevlîd-i Arus ve içinde yer alan ilâhîler önem arz etmektedir. Gerek bu Mevlîd'de gerekse yaygın olarak bu bölgelerde düğünlerde ve çeşitli merasimlerde okunan eserler, bu konuda yetkin olan kişilere okutularak notaya alınmıştır.Çalışmada ev sahipliği yaptığı medeniyetleri çok güzel bir şekilde yansıtan `Antakya Medeniyetler Korosu` da ele alınmıştır. Uzun soluklu olarak halen devam eden çalışmalarıyla evrensel bir görev üstlenen koro, yurtiçi ve yurtdışı konserleriyle cazibesini sürdürmektedir. Koronun kuruluşuna, amacına, yaptığı çalışmalarına ve okudukları repertuvara yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Hatay, Dinî Mûsikî, Câmi Mûsikîsi, Tekke Mûsikîsi, Medeniyet, Kilise Müziği, Antakya Medeniyetler Korosu.

Thisstudy is composed of `Religious Music in Hatay` and Musical Forms of Mosques and Tekkes having been sung since past. Our aim is to make the works, which has been sung up till now and that is on the paint of being forgotten since because having not been sung, permonet by recording them. For this, the ancient culture and civilization of Hatay were analyzed and all the information found was reflected to the thesis. The music in the city, which hosts the first church and the first mosque in Anatolia, also has an importance. It is explicit how they were fond of amusement owing to their lifestyle and living conditions and it is came into sight by the studies done how the ancient Antakian People were related to music.Since because Hatay housed many civilization and it had also hosted religions and cultures, it is emphasized that the music which is essential for the sereligions and cultures must also be analyzed. In this context, the other religions, sanctuaries and musics are mentioned but the priority is given to the Mosque's and Tekke's Music, which has been the subject of Islam. In this regard, weddings, mevlids, ezans, salas and funeral ceremonies occupy an important place in this study.Mevlana and Mevleviyeh which has an important role in Tekke's music has been discussed. It is included information about Antakya's Mevleviyeh dervishes which has hosted Mevleviyeh in the past. It is called attention to Antakya's Mevleviyeh had hosted musical performances and music lovers once upon a time.Architectural structure and music has been carrelated by including architectural work as being the place where the music is done. It is attached importance to these work which has an important role in human life, starting with azan and finishing with selah. Music lovers from Hatay are included and introduced bath in these places and in same other different places in order to keep Hatay's musical memory alive and not to forget traditional music. It is called attention to the memories of music lovers from Hatay and their contributions to the music. Arabic music's effects has been included in Hatay which is close to Arabic culture since being a border to the Middle East. Especially Mevlid-i Arus, written in Arabic and the canticles included in it have an importance. The work which has been commonly sung not only in this Mevlid but also in weddings and different ceremonies of these areas, have been as being sung by competents in this point.`Antakya's chorus of civilization ` which reflects the civilizations hosted by it gorgeously, is also included. The chorus which takes on a universal mission by means of it's work which has stil been going on long-runningly, is stil continuing its charm by national and foreign concerts. It is included chorus establishment, it's aim, studies(work) and repertoire sung by them.Key Words: Hatay, Religious Music, Mosque Music, Tekke Music, Civilization, Church Music, Antakya Civilizations Choi.