Mahmûd dervîş ve şiirlerinde mitolojik unsurlar

Abstract

Tezin konusu, Çağdaş Filistin Edebiyatı'nda Mahmûd Dervîş'in Hayatı, Edebi Kişiligi, Eserleri ve Mahmûd Dervîş'in Şiirlerinde Mitolojik Unsurlar olmaktadır. Çünkü ülkemizde Mahmûd Dervîş hakkında birkaç yapılmış akademik çalışmalar olmakla birlikte şairin birtakım yönleri hala bilinmezliğini korumaktadır. Bunlardan birisi de Mahmûd Dervîş'in edebiyat dünyasındaki öneminde şiirlerinin sembolik dilindeki mitosların payı ve ağırlıklı olmaktadır.Araştırmada, Mahmûd Dervîş'in hayatı ve edebi kişiliğini incelenirken toplumsal olayların şairdeki etkilerinin belirlenmesinde sosyolojik yöntem kullanılmıştır. Şiirlerindeki mitosları yorumlarken; okur merkezli yaklaşma yöntemine başvurulmuş. Çünkü bir mitosun başka bir okuyucunun zihninde farklı bir anlam çağrıştırması mümkündür. Bu yüzden, Mahmûd Dervîş'in şiirlerindeki mitosları tespit etmeden önce mitosların ve mitolojinin, dünya ve Arap edebiyatında ortaya çıkışına bakarak genel bir kavramsal çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Dervîş'in şiirlerinde kullandığı mitosları anlamlandırırken edebiyat metninin diğer metinlerle olan ilişkisini inceleyen yazar veya şairin eserinde bir başkasının metnini ödünç alması ya da dönüştürerek kullanması yöntemi olan metinlerarasılık yöntemden yararlanılmıştır. Bu şekilde Dervîş'in kullandığı mitosların izi Mitoloji, Semâvî Dînler, Popüler Miras ve Tarih'e ait metinlerde sürdürülmeye çalışılmıştır. Araştırmada Dervîş'in şiirleri çevrilirken serbest bir çeviriden ziyade çoğunlukla sözcük sözcüğe çeviri benimsenmiştir. Okuyucunun şiirin orijinal hali ile tercümesini daha kolay kıyaslayabilmesi için şiirin Arapça metni, Türkçe çevirisinden önce verilmiştir.Bu çalışma sonunda, Mahmûd Dervîş'in klasik edebiyat, modern edebiyat ve batı edebiyatı eserleri derinlemesine incelenerek. şiirlerinde kendi üslubunu yarattığı tesbit edilmiştir. Diyâr diyâr dünyayı dolaşan Mahmûd Dervîş, insanlığı ve entelektüel düşünceyi tanımış olduğu, şiirlerini akademik bir tavırla ele almış, dilde kelimenin lafız ve anlam yönünden araştırmasını yaparak doğruluğundan emîn olduğunda kullandığı görülmüştür. Mahmûd Dervîş'in modern Arap şiirinde sembolizmin temsilcisi sayılan şairlerden biri olduğu belirlenmiştir. Mahmûd Dervîş, önceleri siyasi nedenlerle daha sonra ise estetik kaygılarla yöneldiği sembolik anlatımda mitolojinin mitoslarına doğrudan ifadenin bir alternatifi olarak başvurmuştur. Modern Arap edebiyatında mitolojinin temsilcilerinden Filistinli şair Mahmûd Dervîş, şiirlerinde bir kelimeyi bazen kendisinin bazen halkının yaşadığı sıkıntılarla ilişkilendirerek güçlü bir sembole dönüştürürken mitolojik mitosları, dînî mitosları, popüler miras mitosları ve tarihî mitosları kullanmaktadır. Mahmûd Dervîş'in şiirlerinde yer alan mitler (mitoslar) genel olarak İsrâîl zulmüne maruz kalan Filistinlilerin, özel olarak da kendisinin yaşadığı sürgün, baskı ve çile gibi sorunlar karşısında dertlerini, acılarını ve umutlarını doğrudan ifadenin bir alternatifi olarak dile getirmenin bir vasıtası olarak kullanmaktadır. Tüm bu mitoslarla Dervîş, işgal altındaki Filistin'in acılarını edebiyat yoluyla dünyaya daha iyi anlatabilmekte ve Filistin'in inşasındaki hayalini daha iyi açıklayabilmekte ve okuyucusunu da metne dâhil etmeyi başarabilmektedir. Bu özelliğinden, Dervîş'in şiirinde sadece Filistinlinin ya da bir Arab'ın değil pekâlâ bir Türk'ün veya bir dünya insanının da kendi özlemlerini görmesi mümkündür.

The subject of this thesis is the life, literary personality, works, and the mythological elements of Mahmoud Darwish's poems in contemporary Palestinian literature. Because although there are several academic studies about Mahmoud Darwish in our country, some aspects of the poet are still unknown. One of them is the share of the myths in the symbolic language of Mahmoud Darwish's importance in the literary world.In this research, sociological method was used to determine the effects of social events on poet while examining the life and literary personality of Mahmoud Darwish. When interpreting the myths in his poems; the reader-centered approach method was used. Because it is possible for a myth to evoke different meaning in the minds of another reader. Therefore, before identifying the myths in Mahmoud Darwish's poems, a general conceptual framework was tried to be drawn by looking at the emergence of myths and mythology in world and Arabic literature. In addition, while interpreting the myths used by Darwish in his poems, the intertextuality method, which is a method of borrowing or converting the text of someone else's text is used in the work of the author or poet who examines the relationship between literary text and other texts. In this way, the traces of myths used by Darwish were tried to be continued in the texts of Mythology, Semavian Religions, Popular Heritage, and History.In the study, when translating Darwish's poems, translation was mostly adopted from word to word rather than a free translation. The Arabic text of the poem was given before the Turkish translation so that the reader can more easily compare the original version of the poem with its translation.At the end of this study, Mahmoud Darwish's works of classical literature, modern literature, and western literature were examined in depth and determined that he created his own style in his poems. Mahmoud Darwish, who has been traveling around the world, has known humanity and intellectual thought, has taken his poems in an academic manner, and has used the word when he was sure of its correctness by conducting research in terms of word and meaning. Mahmoud Darwish was identified as one of the poets who were considered to be the representative of symbolism in modern Arabic poetry. Mahmoud Darwish applied to myths of mythology as an alternative to direct expression in the symbolic narrative, where he was initially driven by political reasons and then with aesthetic concerns. One of the representatives of mythology in modern Arabic literature, the Palestinian poet Mahmoud Darwish uses mythological myths, religious myths, popular heritage myths and historical myths in his poems while converting a word into a powerful symbol by sometimes associating himself with the problems experienced by his people. The myths in the poems of Mahmoud Darwish use the Palestinians who have been subjected to Israeli persecution in general, and their problems, exiles, oppressionö and ordeal as a means of expressing their troubles, sorrows, and hopes as an alternative to direct expression. With all these myths, Darwish can better explain the suffering of occupied Palestine to the world through literature, better explain his dream of Palestine's construction, and succeed in including his readers in the text. From this feature, it is possible that in the poetry of Darwish, not only a Palestinian or an Arab, but also a Turk or a world person can see his longings.