Mehdilik inancının hicrî I-III. asırlardaki tarihi seyri ve günümüz Türkiyesinde anlaşılma biçimleri

Abstract

Mehdîlik inancı, İslam tarihinin ilk dönemlerinden itibaren Müslümanların gerek zihin dünyasında gerekse toplumsal ve sosyal yaşantılarının o günkü gündeminde hep var olagelmiştir. Bu anlayışa sahip olan zümreler, Mehdî'nin kimin soyundan geleceği ve kim olduğu gibi konularda ayrılığa düşmüş ve birtakım fırkalara bölünerek kendi Mehdîlerini ilân etmişlerdir. Bu bağlamda hicrî birinci asır ile üçüncü asır arasında birçok kimse ya kendini Mehdî ilân etmiş veya başkaları tarafından öyle olduğu düşünülerek Mehdî olduğu kabul edilmiştir.On ikinci imam Muhammed b. Hasan el-Askerî'nin gelmesini bekleyen ve Mehdîlik inancının temel bir inanç haline geldiği tek fırka, Şîa mezhebidir. Ancak Mehdîlik düşüncesinin teşekkülü daha eski zamanlara dayanmaktadır. Ayrıca Mehdî iddiası ile öne çıkan isimler, tarihin her devrinde olmuş ve günümüze gelinceye dek bu iddia ile ortaya çıkan birçok kimse olmuştur.İslam tarihinin ilk dönemlerinde ortaya çıkan Mehdîlik iddiaları, salt bir düşünce olarak kalmamış, birtakım savaş ve ölümlerle sonuçlanan olayları da beraberinde getirmiştir. Bazı fırkalar, bu şahısların akıbetinin belirsiz olduğunu kabul ederken; bazıları ise bunların ölmediğini iddia ederek birgün yeryüzüne tekrar inerek zulüm ile dolan dünyayı adalet ile dolduracağına inanmıştır.İslam tarihinin ilk dönemlerinde ortaya çıkan Mehdîlik fikri, günümüzde halen belli zümreler tarafından bazı şahıslar için düşünülmüş ve bunların Mehdî olduğu iddia edilmiştir. Bazı kesimler ise, Mehdî hakkındaki rivayetlerin sahih olduğunu kabul etmiş ve belli bir şahsın Mehdî olduğunu iddia etmeksizin bu inancın varlığını benimsemişlerdir.

From the early days of Islamic history, the belief in the Mahdism has always existed in the agendas of Muslims both in their minds and social lives. The coteries which have this understanding have disagreed the subjects of that who the descendants of the Mahdi are or who they are and they have declared their own Mahdi by dividing themselves into a number of sects. In this context, between the first century and the third century of Hijri, many people either proclaimed themselves or were accepted by others as Mahdi. The Shi'a is the only sect in which Mahdism has become a fundamental belief and expected 12th Imam Muhammad b. Hasan al-Asker to come. However, the formation of the Mahdism thought is based on earlier times. In addition, names that come to the fore with the claim of Mahdi have been in every period of history and many people have emerged with this claim until today. The Mahdism claims that emerged in the early periods of Islamic history did not remain as mere thought, but brought with them some events that resulted in war and deaths. While some sects accept that the fate of these individuals is uncertain, some believe that they didn't die and one day they will re-land on the earth and fill the persecuted world with justice.Nowadays, the idea of Mahdism which emerged in the early periods of Islamic history is considered for some people by certain coteries and it is claimed that they are Mahdi. On the other hand, some of them have accepted that the narrations about the Mahdi are authentic and adopted the existence of Mahdism faith without asserting that a certain person is the Mahdi.