Geniş alan göğüs duvarı ışınlamalarında hedef ve riskli organ hacimlerinin aldığı dozun farklı ışınlama teknikleri açısından karşılaştırılması

Abstract

Meme kanserinin farklı dönemlerinde iyonizan radyasyon bir tedavi opsiyonu olarak tercih edilmekte ve bu yolla esas olarak memede bulunan kanserli yapıların ışın altında küçültülmesi ya da yok edilmesi amaçlanmaktadır. Bunu başarmanın farklı teknik yöntemleri bulunmakta olup, en çok kullanılan yöntem eksternal (dışarıdan) radyoterapi denen ve bir cihazda üretilen radyasyon demetinin doğrudan tümöre yöneltildiği tekniktir. Mastektomili hastalar genellikle lenf nodu tutulumu gösterdikleri için cerrahi sonrası tüm göğüs duvarı ile birlikte mamarian internal, supra ve aksilla lenf nodları da ışınlanmaktadır. Bu ışınlama şekline geniş alan göğüs duvarı ışınlanması denilmekte olup, oldukça geniş bir alan ışınlandığı için sağlıklı komşu organ dozlarının aldığı doz da yan etkiler ve ileri dönem sekonder maliniteler açısından önem kazanmaktadır.Bu tez çalışmasında mastektomili meme kanseri hastalarının radyoterapisinde kullanılan geniş alan göğüs duvarı ışınlamaları için üç boyutlu konformal radyoterapi yöntemi (3BKRT) ile bir yoğunluk ayarlı radyoterapi (YART) tekniği olan alan içinde alan (FIF) ışınlama tekniği, hedef ışınlama hacmi ve korunması gereken riskli organ ve dokuların aldığı dozlar açısından karşılaştırılıp en uygun doz dağılımının oluşturulması amaçlanmıştır. Bu çalışma, Şanlıurfa Mehmet Akif İnan Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniğinde Bilgisayarlı Tomografi (BT) cihazı, XİO Version 4.8 tedavi planlama sistemi ve hasta konturlaması için kullanılan Focal cihazı kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada 15 meme kanserli hastanın planlama sistemi üzerindeki radyografik görüntüleri kullanılarak 3BKRT ve FIF teknikleri ile planlamaları yapılmıştır. Yapılan istatistik analizleri sonucunda FIF ışınlama tekniğinin 3BKRT tekniğine göre korunması gereken kritik organlara daha az doz verdiği sonucuna varılmıştır.

Ionizing radiation is preferred as a treatment option at difference stages of breast cancer with an aim to either destroy or minimize the cancerous structures in breast tissue. In current breast radiotherapy, an effective radiation dose is given to the tumor volume, while the dose absorbed by the surrounding healthy tissue is minimized. There are different techniques to achieve this goal. The most widely used technique is the external radiotherapy where a beam is oriented directly to the tumor since the patients with mastectomy usually have lymph node involvement, the patients' mamarian internal, supra and axilla lymph nodes are usually irradiated together with the breast wall. This method is called wide area breast wall irradiation and provides lower doses in neighboring organs because a large area is irradiated and becomes important due to side effects and secondary malignities. The goal of this thesis is to compare and create an effective dose distribution with three dimensional conventional radiotherapy (3DCRT) method and the field in field (FIF) irradiation technique which is an intensity modulated radiotherapy (IMRT) technique in terms of target irradiation volume, organs at risk (OAR) and dose received by these organs at wide area breast wall irradiation ofradiotherapy of patients with mastectomy.This study was performed using computed tomography (CT) system, treatment planning system XIO version 4.8 and focal device used for patient counter at Şanlıurfa Mehmet Akif İnan Education and Research Hospital Radiation Oncology Clinic. In this study, radiographic images of 15 breast cancer patients were used for treatment planning with 3DCRT and FIF techniques. The results of statistical analysis show that the FIF irradiation technique gives less dose to critical organs compared to 3DCRT techniques.