Şanlıurfa`da engelli kadınların sosyal destek ve engel algılarının meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisi

Abstract

Araştırma Şanlıurfa'daki engelli kadınların sosyal destek ve engel algılarının meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla, Şubat-Temmuz 2016 tarihleri arasında tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 105 engelli kadın oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Sağlık İnanç Modeli Ölçeği Engel Algısı Alt Boyutu kullanılmıştır. Çalışmanın verileri SPSS 16.0 paket programıyla değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, Mann Whitney U testi ve ki kare testi yapılmıştır. Araştırmanın uygulanabilmesi için Harran Üniversitesi Etik Kurul'undan, derneklerden, çalışmaya katılmayı kabul eden kadınlardan izin alınmıştır. Çalışmada kadınların tamamı ortopedik engelli olup, %63.8'inin doğum sonrası nedenlerle engelli olduğu saptanmıştır. Kadınların %55.2'si meme kanseri hakkında daha önce bilgi aldığını, %34.5'i bu bilgiyi bir sağlık personelinden aldığını ifade etmiştir. Çalışmada Kendi Kendine Meme Muayenesi(KKMM) yapan, Klinik Meme Muayenesi(KMM) yaptıranların çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği puan ortalamaları daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca mamografi çektirenlerin çektirmeyenlere göre çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği aile alt boyutundan aldığı puan ortalaması daha yüksektir. KKMM yapan kadınların yapmayan kadınlara göre KKMM engel algısı puan ortalaması istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. (p<0.05). Sonuç olarak, sosyal destek algısının, KKMM yapma davranışında etkili olduğu, engel algısının da erken tanı davranışlarını etkilediği saptanmıştır. Engelli kadınların sosyal destek algısını arttırılması ve engel algısının azaltılmasına yönelik hemşirelik çalışmalarının yapılması önerilebilir.Anahtar kelimeler: Meme kanseri, erken tanı davranışları, sosyal destek, engel algısı, hemşirelik.

The study was carried out in order to determine the effect of social support and barrier perceptions of disabled women in Şanlıurfa on the early detection of breast cancer between February-July 2016 as descriptive. The sample of the study consisted of 105 disabled women. The questionnaire form created by the researcher, Multidimensional Perceived Social Support Scale and Health Belief Model Scale Barrier Perception Sub-Dimension were used in order to collect data. The data of the study were evaluated with the SPSS 16.0 package program. The descriptive statistics in the analysis of the data were conducted with the importance test between two averages, Mann Whitney U test and chi-square test were conducted. To carry out this study, permissions were obtained from Harran University Ethics Committee, associations and women agreed to participate in the study. All of these women are orthopedically handicapped, 63.8 % of them are stated to be disabled for postpartum reasons. 55.2 % of the women participating in the study expressed that they received information about the breast cancer previously, 34.5 % of them said that they got this information from a health staff. The point average of those applying breast self-examination is found higher than those applying clinical breast examination in terms of social support perceived multidimensional. Moreover, the point average of those had mammography is higher than those not having mammography in terms of family sub-dimension of the social support perceived multidimensional. The breast self-examination barrier perception point average of the women applying the breast self-examination is statistically significant lower than those not applying and the barrier perception point average of women having mammography is statistically significant lower than those not having it ( p<0.05). It was determined that the social support perception was effective in the breast self-examination and the barrier perception influenced the early detection behavior. It can be suggested to increase the social support perception of the disabled women and to carry out nursing works with the aim of decreasing the barrier perception. Key Words: Breast cancer, early detection behavior, social support, barrier perception, nursing.