Hemşirelerin mobbinge maruz kalması ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma hemşirelerin çalıştıkları hastanede, mobbinge uğrama durumlarını ve bunu etkileyen etkenleri belirlemek amacıyla yapılmış, tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini, Şanlıurfa İli, İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı üç devlet hastanesi ve Şanlıurfa İlindeki bir üniversite hastanesi olmak üzere toplam dört hastanede çalışmakta olan 1774 hemşireden oluşmaktadır. Araştırmayı örneklem seçimine gidilmeden, evrende yer alan en az altı aydır aynı yönetici ile çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden hemşireler ile Haziran-Eylül 2018 tarihleri arasında, yüz yüze görüşülerek 1099 veri toplanmıştır. Araştırmanın uygulanabilmesi için kurumlardan yazılı izin, Harran Üniversitesi Etik Kurulundan gerekli onay ve katılımcılardan da yazılı izinler alınmıştır. Araştırmanın verileri katılımcıların sosyo-demografik özelliklerini tanımlayan bir anket formu ile Yıldırım ve Yıldırım tarafından geliştirilen mobbing ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada verilerin değerlendirilmesi için standart sapma, ortalama, frekans, yüzde değerler ve Kruskal wallis testi, independent t testi, Mann Whitney U testi, Anova testi, levene testi, kolmogorovsmirnov testi kullanılmıştır. Çalışmamızın örneklemini oluşturan hemşirelerin % 52,9'unun kadın olduğu %46,1'nin 18 ile 25 yaş arasında olduğu, % 74'ünün lisans mezunu olduğu saptanmıştır. Mobbing ölçeğinin mesleki statüye saldırı (1,03±0,77) alt boyutunda hemşirelerin mobbing davranışına maruz kaldıkları tespit edilmiştir. Araştırmanın sonunda; üniversitesi hastanesindeki hemşirelerin, Şanlıurfa İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı diğer hastanelerdeki hemşirelere göre, mobbing ölçeğinin bütün alt boyutlarında ileri derecede mobbinge maruz kaldığı saptanmıştır. Erkek hemşirelerin, kadın çalışma arkadaşlarından daha fazla mobbinge maruz kaldığı belirlenmiştir. Eğitim durumları kriterinde lisans öncesi eğitime sahip hemşirelerin daha fazla mobbinge maruz kaldığı belirlenirken, evli hemşirelerin, bekârlara göre daha fazla mobbinge maruz kaldığı saptanmıştır. Çalışma yılları kriterinde 6-11 ay çalışanların daha fazla mobbinge maruz kaldığı sonucu bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda, özellikle üniversite hastanesinde olmak üzere bütün hastanelerde mobbinge yönelik hizmet içi eğitimler verilmesi, meslektaşlar arası dayanışma sağlanması, mobbinge müdahale edebilecek bir kurul oluşturulması önerilmiştir.

This study is a descriptive one which aims to investigate mobbing against nurses in hospitals where they work and to identify the factors leading to this situation. The population of the study consists of 1774 nurses working in four hospitals in Şanlıurfa province including three hospitals affiliated to Şanlıurfa Provincial Directorate of Health and one university hospital. The study was carried out in 2018 from June to September without a sampling group by collecting data through face-to-face interviews with 1099 nurses who had been working with the same administration for at least six months and agreed to participate in the study. The written permission was obtained both from the institutions to conduct the study and the participants, and the necessary approval was also received from Ethics Committee of Harran University. For data collection, a questionnaire to explore socio-demographic characteristics of the participants and a mobbing scale developed by Yıldırım and Yıldırım were used. For data analysis and interpretation, standard deviation, mean, frequency, percentage values and Kruskal wallis test, Independent t-test, Mann Whitney U test, Anova test, Levene' test and Kolmogorov-Smirnov test were used. It was found that 52.9% of the nurses in the study were women and 46.1% were between 18 and 25 years old and 74% had bachelor's degree. In the subs-dimension of attack on occupational status of the mobbing scale, it was found that nurses were exposed to mobbing behavior (1.03 ± 0.77). The findings showed that the nurses at the university hospital were exposed to severe mobbing in all sub-dimensions of mobbing scale more than the nurses working at other hospitals affiliated to Şanlıurfa Provencal Directorate of Health. Male nurses were found to be exposed to more mobbing than their female colleagues. Regarding educational status criteria, it was found that nurses with associate's degree were exposed to more mobbing, and married nurses were exposed to more mobbing than single ones. The nurses with 6-11 months experience were found to be exposed to more mobbing. In the light of these results, it is recommended to provide in-service training for all the nurses at all hospitals but particularly at the university hospital, to ensure collaboration among colleagues and to establish a committee that intervene in case of mobbing.