Şanlıurfa il merkezindeki eczane çalışanlarında inhaler ilaçların kullanımı ile ilgili bilgi ve beceri düzeylerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma ile Şanlıurfa İl Merkezinde bulunan eczanelerde inhaler ilaçların kullanımı hakkında bilgi veren eczane çalışanlarının inhaler ilaçların kullanımı ile ilgili bilgi ve beceri düzeylerinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.Çalışmaya, Etik Kurul onayı (Harran Üniversitesi No:2016/07/10) alındıktan sonra başlandı. Çalışmaya katılmayı kabul eden 220 eczaneden 150 eczacı ile 185 eczacı kalfası olmak üzere toplam 335 kişi ile eczanelerinde yüz yüze görüşüldü. Eczane çalışanları önce inhaler ilaçların kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi için oluşturulan anketi doldurdu ve daha sonra beceri düzeylerinin belirlenmesi için ölçülü doz inhaler (ÖDİ) ile turbuhaler, diskus, aerolizer, handihaler, sanohaler, diskhaler ve neohaleri içeren kuru toz inhalerler (KTİ) kullanımlarını uygulamalı olarak gösterdi. `İnhaler ilaç sistemi kullanımı değerlendirme formu` kullanılarak; eczane çalışanlarının ilaçları kullanmaları gözlemlenerek kullanma aşamalarını doğru, yanlış veya eksik yapıp yapmadıkları değerlendirildi. Veriler SPSS paket programına aktarılarak yüzde dağılımları hesaplandı, eczacı ve eczacı kalfasının karşılaştırılmasında ki-kare ve Fischer'in kesin testi kullanıldı.Eczane çalışanlarının tamamına yakını (330) inhaler ilaç sistemlerinin hastalara anlatılması gerekliliğine inanırken; sadece %52,2'si inhaler ilaç sistemlerini hastalara her zaman anlattıklarını belirtmişlerdir. Eczane çalışanlarının, %78,5'i inhaler ilaç sistemlerini hastalara eczacıların ve kalfalarının anlatmasının faydalı olacağını ifade etmişlerdir. Eczane çalışanlarının %82,4'ü inhaler ilaç kullanımını tecrübeyle öğrendiklerini söylemişlerdir. Eczane çalışanlarının bilgi düzeylerini ölçmek için birden fazla doğru cevabı olacak şekilde hazırlanan bilgi sorularının %26-%75 oranında doğru bilinme yüzdelerinin %50 altında olduğu belirlenmiştir. Eczane çalışanları, inhaler ilaçlardan en fazla ÖDİ (%98,2) ve en düşük diskhaler (% 33,4) hakkında bilgi sahibi olduklarını ifade etmişlerdir. Eczane çalışanlarının inhaler ilaç kullanma becerisi değerlendirildiğinde eczacıların inhaler cihaz değerlendirme formundaki doğru adımları en fazla neohalerde (%85,5), eczacı kalfalarının ise turbuhalerde (%84,5) yaptığı gözlenirken; hem eczacılar (%21,3), hem de eczacı kalfaları (%15,0) en fazla diskhalerde düşük beceri göstermiştir. Sonuç olarak bu çalışmada eczane çalışanlarının ancak yarısının hastalara her zaman inhaler sistemlerin kullanılmasını anlattıkları, kendilerinin inhaler sistemleri çoğunlukla tecrübe ederek öğrendikleri ve inhaler sistemlerin kullanımına ait bilgi ve beceriye tam olarak sahip olmadıkları, hem eczacıların hem de eczacı kalfalarının inhaler ilaçların kullanım sırasında aynı basamaklarda eksik/yanlışının olduğu belirlenmiştir. Eczane çalışanlarının inhaler ilaç sistemlerini düzgün teknikte kullanmalarını öğrenebilmeleri için, hizmet içi eğitim verilmesinin ve verilen eğitimin denetimlerle kontrol edilmesinin; inhaler sistemlerin hatalı yapılan basamakları için ruhsat sahibi firmaların cihaz üzerinde kullanıcıya yönelik uyarıcı yazı ya da işaretleri eklemesinin ve eczanelerde inhaler ilaç sistemine ait videoların hasta/hasta yakınlarına izlettirilmesinin gerekli ve yararlı olacağı kanısındayız.Anahtar kelimeler: İnhaler ilaç sistemleri, eczacı, eczacı kalfası, kullanım becerileri

In this study, it is aimed to evaluate the knowledge and skill levels of the pharmacy employees about the use of inhaler drugs in the pharmacies in Şanlıurfa city center.The study was started after the Ethics Committee approval was obtained (Harran Üniversitesi No:2016/07/10). A total of 335 person, 150 pharmacists and 185 employees from 220 pharmacies who agreed to participate were interviewed face to face in their pharmacies. Pharmacy employees filled in the questionnaire which was created to evaluate the level of knowledge about the use of inhaler drugs first. In order to determine skill levels, metered dose inhaler (MDI), dry powder inhalers (DPI) as turbuhaler, diskus, aerolizer, handihaler, sanohaler, diskhaler and neohaler were used. Using `Inhaler medication system evaluation form`; pharmacy workers' use of drugs to observe and use the stages were evaluated. Data were transferred to SPSS and the percentage distributions were calculated. Chi-square and Fischer's exact test were used to compare pharmacists and pharmacy workers.Almost all of the pharmacy workers (330) believe in the necessity of explaining the inhaler medication systems to the patients; only 52.2% stated that they always tell inhaled drug systems to patients. 78.5% of pharmacy workers stated that it would be beneficial for pharmacists and their staff to explain the inhaler drug systems to patients. 82.4% of pharmacy workers said that they learned use of inhaler medication by experience. Percentages of correct knowledge of The information questions which was prepared to measure the knowledge level of the pharmacy employees with more than one correct answer at 26%-75% was below 50%. Pharmacy workers stated that they had the most knowledge about MDI (98.2%) and lowest diskhaler (33.4%). When the pharmacy workers' ability to use inhaler drugs were evaluated, it was observed that pharmacists performed the correct steps in the form of inhaler device in the most brezzhalers (85.5%) and other pharmacy workers in turbuhaler (84.5%). Both pharmacists (21.3%) and pharmacist asistans (15.0%) showed the lowest skill in diskhaler. In conclusion, in this study, it was found that only half of the pharmacy workers told the patients how to use the inhaler systems, they learned by experiencing mostly the inhaler systems and they did not fully have the knowledge and skills related to the use of inhaler systems. It has been determined that both pharmacists and pharmacy workers have missing/wrong in the same steps during the use of inhaled drugs. It was thought that it would be necessary and useful to provide in-service training and control of the training provided by the pharmacy employees who teach patients to use the inhaler drug systems in proper technique. We believe that it is necessary and useful for the license holder companies to add warning signs or signs on the device for the wrong steps of inhaler systems. Also it would be necessary and useful for the patients and the relatives of the patients to watch videos about use of the inhaler systems at the pharmacies.Key words: Inhaled drug delivery systems, pharmacists, pharmacist assistants, handling skills