Harran Ovasında ana ve ikinci ürün mısır yetiştiriciliğinde bazı mısır çeşitlerinin verim ve verim unsurları üzerine araştırmalar

Abstract

oz Yüksek Lisans Tezi HARRAN OVASINDA ANA VE İKİNCİ ÜRÜN MISIR YETİŞTİRİCİLİ?İNDE BAZI MISIR ÇEŞİTLERİNİN VERİM VE VERİM UNSURLARI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR Mahmut DOK Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı 1995, Sayfa:49 Bu çalışma 10 hibrit mısır çeşidinin (TTM.8119, TTM.815, LG.55, LG.2777, MF.714, PX.9540, PX.74, XL.72AA, G.4207 ve C.7993) Harran Ovasında ana ve ikinci ürün şartlarındaki performanslarını tespit etmek amacıyla 1993 yılında yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; ana ürün olarak ekildiğinde 129 günde ol gunlaşan çeşitler, ikinci ürün olarak ekildiğinde 151 günde olgunluğa erişmekte dirler. Çeşitler arasında % 50 çiçeklenme gün sayısı, tepe püskülüyle koçan püskü lünün % 5O çiçeklendiği gün sayıları farkı, bitki boyu, koçan yüksekliği, koçan ka lınlığı, hasat nemi, 1000 tane ağırlığı ve tane verimi yönünden hem ana ürün hem de ikinci ürün mısır yetiştiriciliğinde; koçanda sıra sayısı, sırada tane sayısı, koçanda tane sayısı, koçan uzunluğu ve bitkinin koçan tutma oranı yönünden ana ürün mısır yetiştiriciliğinde; gövde kalınlığı ve tane/koçan oranı yönünden ise sadece, ikinci ürün mısır yetiştiriciliğinde istatistiki yönden önemli bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Tane verimiyle ana üründe, koçanda tane sayısı (r = 0.835**), sırada tane sayısı (r = 0.804**), koçanda sıra sayısı (r = 0.772**), bitkinin koçan tutmaoranı (r = 0.691**), koçan kalınlığı (r = 0.535**), koçan uzunluğu (r = 0.472**), tepe püskülü ile koçan püskülü çiçeklenme farkı (r = 0.399*) tane/koçan oranı (r = 0.386*) ve 1000 tane ağırlığı (r = 0.317*) arasında önemli ve olumlu yönde bir ilişki olduğu bulunmuştur. İkinci üründe tane verimiyle, koçan kalınlığı (r = 0.723**), sırada tane sayısı (r = 0.629**), koçanda tane sayısı (r = 0.556**), koçan uzunluğu (r = 0.553**), hasat nemi (r = 0.525**), koçan yüksekliği ( r = 0.471**) gövde kalınlığı (r = 0.439**), % 50 çiçeklenme gün sayısı (r = 0.428**), 1000 tane ağırlığı ( r = 0.424**), ve koçanda sıra sayısı (r = 0.325*) arasında önemli ve olumlu yönde bir ilişki tespit edilmiştir. Ana ürün mısır yetiştiriciliğinde tozlanma ve döllenmeyi olumsuz yönde etkileyen iklim faktörleri, ikinci ürün şartlarında ortadan kalkmakta ve böylece çeşitler, potansiyel verim seviyelerine ulaşabilmektedirler. ANAHTAR KELİMELER: Harran ovası, ana ürün, ikinci ürün, ekim zamanı, yüksek sıcaklık, düşük rutubet, tozlanma ve döllenme, sıcaklık stresi, hibrit çeşit, çiçeklenme süresi, verim, verim komponentleri.

VII ABSTRACT Masters Thesis INVESTIGATIONS ON YIELD AND YIELD COMPONENTS OF SOME MAIZE VARIETIES GROWN AS MAIN AND SECOND CROP IN HARRAN PLAIN Mahmut DOK Harran University Graduate School of Natural and Applied Sciences 0 Field Crops Department 1995, Page: 49 This study was conducted to determine the performance of ten hybrid maize varieties (TTM.8119, TTM.815, LG.55, LG.2777, MF.714, PX.9540, PX.74, XL.72 AA, G.4207, C.7993) as main crop and second crop in Harran Plain in 1993. The results showed that when the varieties were planted as main crop they matured in 129 days while in 151 days as second crop. The differences between varieties for characters such as days to flowering (% 50), difference between days to tasselling and silking, plant height, ear height, ear thickness, harvest moisture (%), thousand grain weight and grain yield were significant in both main crop and second crop. Differences for number of row per ear, number of kernel per row, ear length and ear filling were significant in main crop, while differences for stalk thickness and shelling percentage were significant only in second crop maize. Grain yield was highly correlated with number of kernel per ear (r = 0.835**),vııı number of kernel per row (r = 0.804**), number of row per ear (r = 0.772**) ear filling (r = 0.691**), ear thickness (r =0.535**), ear length (r = 0.472**), difference between days to tasselling and silking (r = 0.399*), shelling percentage (r = 0.386*), thousand grain weight (r = 0.317*) in main crop maize, while it was highly correlated with ear thickness (r = 0.723**), number of kernel per row (r = 0.629**), number of kernel per ear (r = 0.556**), ear length (r = 0.553**), harvest moisture (%) (r = 0.525**), ear height (r = 0.471`) stalk thickness (r = 0.439**), days to flowering ( % 50 ) (r = 0.428**), thousand kernel weight (r = 0.424**), and number of row per ear (r = 0.325*). The effects of climatic factors on pollination and fertilization of main crop maize were negative, bat in the conditions of second crop maize the climatic effects were positive. Therefore, maize varieties can reach their potantial yield. KEY WORDS: Harran Plain, main crop, second crop, sowing time, high temperature, low moisture, pollination and fertilization, hybrid variety, grain yield, yield components, heat stress.