Harran Ovası DSİ Akçakale YAS İşletmesi toprakları için uygun dren derinliği ve aralığının araştırılması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi HARRAN OVASI DSÎ AKÇAKALE YAS İŞLETMESİ TOPRAKLARI İÇİN UYGUN DREN DERİNLİ?İ VE ARALI?ININ ARAŞTIRILMASI Mustafa ÇELÎKER Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı 1996,Sayfe61 Bu araştırma Harran ovasının uzun süredir sulanmakta olan alanlarında ortaya çıkan yüksek taban suyu ve tuzluluk problemlerinin çözümünde uygulamaya konulacak toprak altı drenaj sistemlerinde tesis edilecek tarla içi - yeraltı parelel drenler araşma verilmesi gereken en uygun aralığı saptamak amaciyle yapılmıştır. Ova topraklarında gelecekte sulamaların başlamasıyla drenaj ve çoraklık sorunlarının muhtemelen daha büyük boyutlara ulaşacağı düşünülerek yöre koşullarına uygun drenaj kriterlerin belirlenmesine çalışılmıştır. Araştırma kuramsal bir yaklaşımla 281 ha'lık pilot bir alanda kararlı ve kararsız akış koşullarına göre iki ayrı varsayımda yapılmıştır. Bu kapsamda drenaj kriteleri saptanmıştır. Elde edilen bulgulara göre çalışma alanında ortalama taban suyu derinliği 0.50 m, ortalama en yüksek derinlik 0.32 m dir. Bitki su ihtiyacına göre drenaj katsayısı 0.00242 m3 /gün, hidrolik geçirgenlik 1.15 m/gün, toprağın özgül verimi % 1 1 bulunmuştur. Bu temel ölçütlere göre araştırma alanında uygun dren derinliği 1.50 m, geçirimsiz tabaka derinliği 5 m ve dren yan çapı 0.10 m olarak belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre dren aralığı Hooghoudt eşitliğiyle 60 m, düzeltilmiş Glover-Dumm eşitliğiyle de 68 m olarak hesaplanmıştır. ANAHTAR KELİMELER : Taban suyu, hidrolik geçirgenlik, özgül verim, drenaj katsayısı, dren derinliği, dren aralığı

ABSTRACT Master Thesis THE RESEARCH FOR THE DETERMINATION OF THE APPROPRIATE DRAIN DEPTH AND SPACING FOR THE LANDS OF DSI AKÇAKALE YAS MANAGEMENT AT HARRAN PLAIN Mustafa ÇELÎKER Harran University Graduate School of Natural and Apllied Science Department of Soil Science 1996, Page 61 This study has been carried out in order to determine the approriate spacing between the infield -underground pipe lateral that will be placed in the subsurface drainage system which is going to be employed in the solution of high water table and saliniiy problems observed in the fields of Harran plain that are beeing irrigated for a long time. Considering that drainage and salinity problems will probably reach to a greater extent after the beginning of irrigation of plain lands, it has been tried to determine the drainage criteria best fitting to the local enviroment The study has been conducted in a 281 ha pilot area using a theoretical approach, considering two different conditions; one steady-state flow, two non -steady state flow. In this scope, the drainage criteria have been determined. According to the gatherings obtained, average water table depth is 0.50 m and the average highest depth is 0.32 m. To the crop irrigation requirement drainage coefficient, hydraulic conductivity and the specific yield of the soil are found as 0.00242 m3 /day, 1.15 m/day and 11 % respectively. According to these basic measurings, the appropriate values for the drain depth, depth of impervious layer and the pipe radius are 1.50 m, 5 m and 0.10 m respectively. With these results used, drain spacing is calculated as 60 m by Hooghoudt formula and 68 m by corrected Glover-Dumm formula. KEY WORDS : Water table, hydraulic permeability, specifik yield, drainage coefficient, drain depth, drain spacing