Diyarbakır ekolojik koşullarında farklı ekim zamanı ve ekim sıklığının Diyar-95 nohut çeşidinin verim ve verim komponentlerine etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, 1995-96 ve 1996-97 üretim yıllarında Diyarbakır ekolojik koşullarında, nohutta uygun ekim zamanı ve ekim sıklığının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Denemede Diyar-95 nohut çeşidi kullanılarak, beş farklı ekim zamanı (15 Kasım, 15 Aralık 15 Ocak, 15 Şubat ve 15 Mart) ve beş farklı ekim sıklığında (m2'de 22.2, 27.7, 33.3, 38.8 ve 44.4 bitki) ekilmiştir. Birim alan tane verimi üzerine her iki yılda da ekim zamanı ve ekim sıklığının istatistiki olarak önemli derecede etkisi olmuştur. En yüksek birim alan tane verimi, birinci yılda 243.1 kg/da' la ikinci ekim zamanı (15 Aralık) ve 231.5 kg/da'la en sık ekim olan m2 de 44.4 bitki sıklığından, ikinci yılda ise 199.5 kg/da'la birinci ekim zamanı (15 Kasım) ve 167.9 kg/da'la m2'de yine en sık ekim olan 44.4 bitki sıklığından elde edilmiştir. En düşük birim alan tane verimi, birinci yılda 121.9 kg/da'la beşinci ekim zamanı (15 Mart) ve 167.4 kg/da'la en seyrek ekim olan m2 de 22.2 bitki sıklığından, ikinci yılda ise 96.5 kg/da'la beşinci ekim zamanı ve 125.4 kg/da'la yine m2'de 22.2 bitki sıklığından elde edilmiştir. İki yıllık ortalamaya göre, en yüksek birim alan tane verimi 219.3 kg/da ile ikinci ekim zamanı (15 Aralık) ve 199.7 kg/da ile m2' de 44.4 bitki sıklığından elde edilmiştir. En düşük birim alan tane verimi ise 109.2 kg/da ile beşinci ekim zamanı (15 Mart) ve 146.4 kg/da ile en seyrek ekim olan m2'de 22.2 bitki sıklığından sağlanmıştır.Her iki yılda da erken ekimler (kışlık ekim) geç yapılan ekimlerden (yazlık ekim) oldukça yüksek birim alan tane ürünü vermişlerdir. Ekim sıklıklarının birim alan tane verimi üzerine etkileri de istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Her iki yılda da birim alan tane verimiyle biyolojik verim, bitki verimi, hasat indeksi, bakla sayısı ve bin tane ağırlığı arasında olumlu ve önemli ilişkiler belirlenmiştir.ANAHTAR KELİMELER: Cicer arietinum L., Nohut, Ekim Zamanı, Ekim Sıklığı, Verim, Verim Komponentleri.

This study was carried out to determine the effect of different sowing date and sowing density on the yield and yield components of the chickpea in years of 1995-96 and 1996-97, in Diyarbakır conditions. In the experiment, Diyar-95 chickpea variety was used, and it was sown at five sowing time (15 November, 15 December, 15 January, 15 February and 15 March) and five sowing density (22.2, 27.7, 33.3, 38.8, 44.4 plant/m2). The result of this study indicated that the seed yield were significantly influenced by the different sowing dates and sowing densities. According to average two years seed yield chanced from 109.2-219.3 kg/da with respect to sowing date. The highest seed yield was observed in 15 th December sowing date (219.3 kg/da), whereas the lowest seed yield was observed in 15 th March sowing date (109.2 kg/da). The seed yield was varied with the differenet sowing density. According to average two years seed yield changed from 146.4-199.7 kg/da with respect to the different sowing density. The highest seed yield was obtained with the most density (44.4 plants/m2), whereas the lowest seed yield was obtained with the most widely apart (22.2 plants/m2)KEY WORDS: Cicer arietinum L., Chickpea, Sowing Date, Sowing Density, Yield, Yield Components.