Harran ovası koşullarında farklı azot dozlarının pamukta (Gossypium hirsutum L.) çiçeklenme ve meyvelenme düzenine verim ve verim unsurlarına etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, 1996 ve 1997 yıllarında, Harran Ovası koşullarında farklı azot dozlarının (0, 8, 16 ve 24 kg/da N) pamuğun (Gossypium hirsutum L.) çiçeklenme ve meyvelenme düzeni, verim ve verim unsurlarına etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Deneme, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanlarında. Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre, dört tekrarlaman olarak düzenlenmiştir. Çalışmada: kütlü pamuk veriminin 370 ile 410 kg/da arasında değiştiği; en yüksek verimin dekara 16 kg saf azot uygulamasından; en ekonomik azot dozunun 14 kg, optimum dozun ise, 16 kg olduğu; meyve dalı birinci boğumlan ile 2. ve sonraki boğumlardan elde edilen kütlü pamuk verimlerinin toplam verime katkılarının 1996 yılında % 44-50 ve % 36-37; 1997 yılında ise, % 44-51 ve % 35-40 arasında olduğu saptanmıştır. Dekara 8 ve 16 kg azot uygulaması ile en uzun yatay çiçeklenme arahğımmn oluştuğu; kontrola (azot verilmeyen) göre azot uygulamalarının dikey çiçeklenme aralığım arttırdığı; azotun koza kütlü ağırlığı ve çırçır randımanında azalmalara neden olduğu; uygulamaların 100 tohum ağırlığı ve çenet sayısına önemli düzeyde etkili olmadığı saptanmıştır. Azotun bitki boyu, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, çiçek - koza açma gün sayısı, ilk meyve dalı boğum sayısı, ortalama olgunluk süresi, günlük verim yüzdesi indeksi ve erkencilik indeksini önemli düzeyde arttırdığı, birinci el kütlü oranım ise, önemli düzeyde azalttığı saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Pamuk, Azot Dozları, Çiçeklenme, Meyvelenme Düzeni, Verim ve Verim Unsurları.

This study was carried out to determine the effect of different nitrogen rates, (0, 8, 16 and 24 kg/da) on flowering and fruiting pattern, yield and yield components in cotton (Gossypium hirsutum L.) under the conditions of Harran Plain in years 1996 and 1997 at Harran University, Agricultural Faculty Department of Field Crops, The experiment was Randomized Complete Block Design with four replications. The results obtained from this study indicated that; the seed cotton yield varied between 370 and 410 kg/da, and the maximum seed cotton yield was obtained from 16 kg/da N, the most economical nitrogen rate was 14 kg/da and the optimum dose of N was 16 kg/da; it was also determined that while contribution rate of first nodes of sympodium to the total yield of a plant was 44-50 % and 44-51 %; contribution rate of second plus other nodes to the total yield of a plant was 36-37 % and 35-40 % respectively in 1996 and 1997 years; the highest horizontal flowering interval was observed at 8 and 16 kg/da nitrogen applications and vertical flowering interval was increased by nitrogen applications; Increased rates of nitrogen caused a decrease in boll weight and ginning. The fertilizer applications did not significantly effect the 100 seed weight and the number of carpels. By nitrogen application the plant height, the number of monopodial branches, the number of sympodia, the number of days from flowering to the opening of the first boll, number of nodes, mean maturity days and earliness index; production rate index increased. Increasing rates of nitrogen led to a decrease in the first picking hand. KEY WORDS.- Cotton, Nitrogen Rate, Flowering, Fruiting Pattern, Yield and Yield Components.