Harran ovası koşullarında kimyon (Cuminum cyminum L.)`da uygun ekim zamanının belirlenmesi

Abstract

ÖZ Yüksek Lisans Tezi HARRAN OVASI KOŞULARINDA KİMYON (Cuminum cyminum L.) 'DA UYGUN EKİM ZAMANIN BELİRLENMESİ Suphi Cem DİK Harran Üniversitesi Fenbilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Asa Bilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Afodtalhabip ÖZEL Yd:2004, Sayfa: 49 Harran Ovası koşullannda kimyon (Cuminum cyminum L.)'da uygun ekim zamanını saptamak amacıyla yapılan bu çalışma; 2002-2003 kışlık ürün yetişme sezonunda, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi araştırma alanında Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada; 1 ve 17 Ekim, 3 ve JSJCasım, 1 ve 15 Aralık, 1 ve 15 Ocak, 1 ve 17 Şubat, 1 ve 14 Mart, 1 ve 15 Nisan olmak w£re 44-değjşik ekim zamanı ele alınmıştır. Çalışmada, tane verimi (4.88-140.44 kg/da), uçucu yağ oram (% 0.70-3.00), uçucu yağ verimi (0.03-2.59 l/da), bitki boyu (8.60- 30.96 cm), bitki yan dal sayısı (4.70-10.66 adet/bitki), şemsiye sayısı (13.90-49.53 adet/bitki), ana şemsiyedeki tane sayısı (9.66-38.00 adet / bitki), bin tane ağırlığı (1.68-2.77 g), hasat indeksi (% 16.80-34.47), vejetatif gelişme süreleri (55-207 gün), generatif gelişme süreleri (18-25 gün) ve vejetasyon sureleri (74-23 1 gün) gözlemleri alınmıştır. İncelenen tüm özellikler farklı ekim zamanlarından önemli derecede etkilenmiştir. Bitki boyu, şemsiye sayısı, uçucu yağ oranının ekim zamanlarına göre değişimlerinin düzensiz fakat önemli olduğu, geciken ekimlere bağlı olarak ana şemsiyedeki tohum sayısı, bin tane ağırlığı, hasat indeksi, vejetatif gelişme süreleri ve vejetasyon sürelerinde önemli azalmalar olduğu saptanmıştır. Harran Ovası sulanabilen koşullan için Kasım ayı başı ekimi önerilebilir. ANAHTAR KELİMELER: Kimyon, Cuminum cyminum L., Ekim zamanı, Harran Ovası

ABSTRACT Master Thesis THE DETERMINATION OF SUITABLE SOWING DATE FOR CUMIN (Cuminum cyminum L.) UNDER THE HARRAN PLAIN CONDITIONS Suphi Cem DİK Harran University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Field Crops Supervizor: Assist. Prof. Dr. Abdulhabip ÖZEL Yean 2004, Page: 49 This study was conducted to determine the suitable sowing date of cumin (Cuminum cyminum L.) on research fields of Harran University Faculty of Agriculture in 20002-2003 growing seasons, the Field was arranged in a randomized complete block design with three replicates. In the research, fourteen sowing dates: 1-17 October, 3-15 November, 1-15 December, 1-15 January, 1-17 February, 1-14 March, 1-15 April, were tested. In the research, grain yield (140.44-4.88 gr/da), essential oil ratio (3.00-0.70 %), essential oil yield (2.59-0.03 1/da), plant height (30.96-8.60 cm), number of brunch (10.66-4.70 number/plant), number of umbel (49.53-13.90 number/plant), seed number of main umbel (38.00-13.76 number/plant), 1000 seed weigh (2.77-1.68 g), harvest index (34.47-16.80 %), vegetative growing period (207-55 days), generative growing periods (25-18 days) and vegetation period ( 231-74 days) were determined. All traits which investigated in research were affected by sowing date. Despite the its significance the effect of sowing date was inconsistend on plant heigh, umbel number and essential oil ratio. Seed number of main umbel, 1000 seed weigh, harvest index, vegetative growing period were decreased as sowing date delayed. As a result, it was determined that the suitable sowing date was early November for irrigated conditions. KEY WORDS: Cumin, Cuminum cyminum L., Sowing date, Harran plain. 11