GAP-Şanlıurfa bölgesi bireysel yağmurlama sulama sistemlerinin bazı performans ölçütlerinin belirlenmesi

Abstract

öz Yüksek Lisans Tezi GAP-ŞANLIURFA BÖLGESİ BİREYSEL YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN BAZI PERFORMANS ÖLÇÜTLERİNİN BELİRLENMESİ Sıddık DEMİR Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Salama Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Halil KIRNAK Yd: 2005, Sayfa: 58 Bu çalışma; Şanlıurfa ilindeki mevcut yağmurlama sulama sistemlerinin performanslarım izlemek, sistemlerin etkin çalışıp çalışmadıklarını ortaya koymak ve sistem performanslarım iyileştirmek için alınması gereken önlemleri belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla, sulama sezonu boyunca Harran, Hilvan, Viranşehir ve Bozova'da ikişer adet, Ceylanpınar ve Siverek'te birer adet olmak üzere toplam 10 adet çiftçi sulaması izlenmiştir. Yapılan her bir sulamanın su dağılım testleri yapılarak; Christiansen Eşdağılım Katsayısı (CU), Dağılım Türdeşliği (DU), yağmurlama başlık basınçları ve değişimi, yağmurlama başlık debileri ve değişimi, uygulanan sulama suyunun miktarları ve yağmurlama sistemindeki su kayıpları değerlendirilmiştir. Sulama sırasında oluşan buharlaşma ve rüzgarla sürüklenme kayıpları ampirik eşitliklerle hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda CU değerlerinin % 30.4 ile % 82.8 arasında, DU değerlerinin de %24.5 ile %81.7 arasında değiştiği belirlenmiştir. Ayrıca sistemdeki debi ve basınç değişmelerinin izin verilebilir sınırların üzerinde olduğu tespit edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Yağmurlama sulama, Performans, Chiristiansen eşdağılım katsayısı, Dağılım türdeşliği, Sistem kayıpları

ABSTRACT MSc Thesis DETERMINATION OF SOME PERFORMANCE CRITERIA FOR INDIVIDUAL SPRINKLER IRRIGATION SYSTEMS IN GAP-ŞANLIURFA Sıddık DEMİR Harran University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Structures and Irrigation Supervisor: Assoc Prof. Dr. Halil KIRNAK Yean 2005, Page: 58 This study was conducted to evaluate the efficiencies of sprinkler irrigation systems in GAP- Şanlıurfa region. It was also aimed to report if the current sprinkler irrigation systems work in the region properly and to declare necessary recommendations to improve the system performance. To do so, total ten irrigation practices (two farmers apiece from Harran, Hilvan, Bozova, Viranşehir and one farmer apiece from Ceylanpmar and Siverek) were observed during the irrigation season. Chiristiansen's Uniformity Coefficient (CU), Distribution Uniformity (DU), sprinkler nozzle pressure- variation, sprinkler flow rate-variation, distribution of irrigation water on irrigated land, applied irrigation water and losses in the sprinkler irrigation systems were evaluated for each irrigation practices. The losses caused by evaporation and wind during the irrigation event were calculated using empirical equations. The study results revealed that CU and DU values varied between 30.4-82.8 % and 24.5-81.7%, respectively. Besides, it was observed that the changes in flow rate and pressure in the system were above the permissible limits. KEY WORDS: Sprinkler irrigation, Performances, Christiansen's uniformity coefficient. Distribution uniformity, System losses