Gölgeleme ve su düzeylerinin çilekte bazı fenoloji, kalite, verim ve bitkisel özellikler üzerine etkisi

Abstract

GÖLGELEME VE SU DÜZEYLERİNİN ÇİLEKTE BAZI FENOLOJİK, KALİTE, VERİM VEBİTKİSEL ÖZELLİKLER ÜZERİNE ETKİSİŞehnaz KORKMAZÖZETBu araştırma ?Muir? çilek çeşidinde değişik gölge yoğunlukları ve farklı sulamadüzeyleri uygulamalarının bazı fenolojik gelişim, bazı iklimsel özellikler, derim süresi, topraksıcaklığı, çiçek, yaprak ve bitki özellikleri üzerine olan etkilerini belirlemek amacıylayürütülmüştür.?Muir? çilek çeşidinde 2004-2005 yıllarında alınan bazı fenolojik gözlemler(çiçeklenme ve meyve tutum başlangıcı) sonucunda gölge ve su seviyelerine bağlı olarakuygulama konuları farklı şekilde etkilenmiştir. Gölgeleme yoğunluğundaki artış ve suseviyesindeki azalma çiçeklenme ve meyve tutum başlangıç zamanını geciktirdiği tespitedilmiştir. Gölgeleme ve su seviyeleri derim süresini de etkilemiştir. Buna göre 2004 yılındaderim süresi en fazla 58 gün, 2005 yılında ise 55 gün olduğu tespit edilmiştir.Bitkilere verilen sulama su miktarları ve bitki su tüketimleri sıcaklığa, vegetatifaksama paralel olarak artarken, gölge yoğunluğu artışıyla azalma göstermiştir.2004-2005 yıllarında gölge ve sulama seviyeleri sıcaklığın en yüksek olduğu gündeyaprak sıcaklıklığını 6-8 oC, meyve yüzey sıcaklığını 7-10 oC, toprak sıcaklığını 9-11 oCdüşürdüğü saptanmıştır. Gölge uygulamaları kontrole oranla hava sıcaklığını 12-14 oCdüşürürken, gölge içi hava oransal nem düzeylerini %3-4 oranlarında artırmıştır. Değişikyoğunluktaki gölge uygulamaları, kontrole oranla ışık şiddetini 59248-64417 lüks düşürürken,fotosentetik aktif radyasyon değerlerini 876-1117 µmolm-2s-1 azaltmıştır.`Muir` çilek çeşidinde bitki başına meyve ağırlığı ve meyve iriliği üzerine gölge ve sudüzeyi interaksiyonlarının etkileri önemli bulunmuştur. En yüksek bitki başına meyve ağırlığı226 g/bitki ile ve en yüksek meyve iriliği 24 g/bitki ile G2S3 kombinasyonundan eldeedilmiştir.Yapılan araştırmaya göre, yaprak alanı ve yaprak klorofil içeriği gölge ve su düzeyiinteraksiyonlarında önemli bulunmuştur. En yüksek yaprak alanı 26 cm2 ile G2S3uygulamasından elde edilirken, en düşük yaprak alanı 5 cm2 ile GoS1 uygulamasından eldeedilmiştir. Yaprak klorofil içeriği 335 ile G2S3 uygulamasında tespit edilirken, en düşükyaprak klorofil içeriği GoS1 uygulamasında saptanmıştır.Gölge ve su sevileri artıkça yaprak memran permabilitesi düşüş göstermiş, tersidurumda ise artmıştır. Gölgeleme uygulamalarının meyve % SÇKM içeriği üzerine gölgeuygulamasından çok su düzeylerinin daha belirgin bir etki yaptığı saptanmıştır. Ancak suuygulaması azaldıkça meyve % SÇKM içeriği artmış, aksi durumda ise azalmıştır. Gölge vesu uygulamalarının meyvelerin Ph üzerine belirgin bir etki yapmadığı belirlenirken,gölgelemenin asit oranı düşürdüğü saptanmıştır.Gölge ve su uygulamaları bitkinin toprak altı ve toprak üstü organları yaş ve kuruağırlığına farklı etkiler yapmıştır. Gölge ve su düzeyleri artışına paralel olarak bitki toprak altıorganlarının yaş ve kuru ağırlık değerleri azalma gösterirken, toprak üstü organların yaş vekuru ağırlık değerleri artış göstermiştir.

THE EFFECT OF ARTIFICIAL SHADING AND IRRIGATION LEVELS ONSOME PHENOLOGIC, YIELD, QUALITY AND PLANT CHARACTERISTIS OF STRAWBERRYŞehnaz KORKMAZSUMMARYThis study was carried out to determine effects of shading density and irrgation levelson some phenologic properties, some climatic characteristics, harvest period, soiltemperature, flower, leaf and plant characteristics of ?Muir? strawberry.Treatments in the study was affected differently by the levels of shading and irrigationbased on phenological observations at the beginning of blossoming and fruit set on ?Muir?variety 2004 -2005. Increased shading density and decreased water levels delayed the time ofblossoming and fruit set. Shading and water levels effected the harvest period. Thusy it wasobserved that the harvest period was found to be 58 days in 2004 and 55 days in 2005.Whereas the amount of irrigation and plant water consumption (ET) increaseddepending on air temperature and vegetative growth, it was decreased by increase in shadingdensity.In 2004 and 2005 the shading and irrigation levels decreased the temperature of theleaves by 6-8 0C, the fruit surface temperature 7-10 0C, soil temperature 9-110C during thehottest days. Hovewer, the shading aplications decrease the air temperature by 12-14 0Ccompared to the climate in control treatment and it increased relative humudity under shadingof effect by 3-4 %. While different levels of shading density decreased the light density59248- 64417 lux compared control, it decreased the photosentic active radiation values to876-1117 µmolm-2s-1.The effect of shading and irrigation levels on fruit weight and fruit size for each planton strawberry ( Muir c.v) was found significant. The maximum fruit weight for each plantwas determined to be 226 g/plant and the maximum fruit size was found as 24 g/plant inG2S3.According to the research, the leaf area and content of leaf chlorophyll were foundsignificant for the shade and irrigation levels interactions whereas the maximum leaf area wasfound on 26 cm2 in G2S3 treatment, the minimum leaf area was 5 cm2 in GoS1 group.The maximum chlorophyll content of leaf 335 in G2S3 aplication, the minumumchlorophyll content was found to be at GoS1 aplication. As the shade and amount of irrigationincreased membran permability decreased. It was determined that irrigation levels affectedfruit % SÇKM more than shading levels. Hovewer, as the irrigation amount decreased, fruitSÇKM % increased while shade and irrigation applications did not affected fruit pH, shadingresulted in decrease on levels of acidity.Shading and irrigation applications showed different effects on plant organs dry andfresh weight of the plants. As the amount of shading and irrigation increased the wet and dryweight of plant roots decreased while the weight of canopy (crown+leaves) increased.