Badem ve kayısıda bor uygulamasının döllenme biyolojisi ve meyve tutumu üzerine etkilerinin incelenmesi

Abstract

ÖZYüksek Lisans TeziBADEM VE KAYISIDA BOR UYGULAMASININ DÖLLENMEB YOLOJ S VE MEYVE TUTUMU ÜZER NE ETK LER N NNCELENMESMehmet KIZILDEM RHarran ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüBahçe Bitkileri Anabilim DalıDanışman: Prof. Dr. brahim BOLATYıl: 2006, Sayfa: 82Bu çalışma Drake ve Nonpareil badem çeşitleri ile Precoce de Thyrinte ve Aprikoz kayısıçeşitlerinde Harran Ovası koşullarında 2004-2006 yılları arasında 0 (kontrol), 250 ppm, 500 ppm ve750 ppm dozundaki bor uygulamalarının bazı çiçek tozu özellikleri, döllenme biyolojisi ve meyvetutumu üzerine olan etkilerini incelemek amacıyla yürütülmüştür. Drake badem çeşidinde kontrolbitkilerine göre in vivo koşullardaki bor dozunun artışına paralel olarak çiçek tozu canlılığı, çiçektozu çimlenme oranları yükselmiştir. Fakat in vitro koşullarda çimlenme ortamına ilave edilen borçiçek tozu çimlenme düzeyini azaltmıştır. Nonpareil badem çeşidinde arazi koşullarındaki boruygulamaları çiçek tozu canlılığını ve in vitro koşullarındaki bor uygulaması ise çiçek tozuçimlenme düzeyini azaltmıştır. Bunun yanında in vivo koşullarda uygulanan bor, çiçek tozuçimlenme düzeyini artırmıştır. Aprikoz ve Precoce de Thyrinte kayısı çeşitlerinde, in vivokoşullardaki bor uygulamasıyla çiçek tozu canlılığı, çiçek tozu çimlenme oranları yükselmiştir.Ayrıca laboratuar koşullarındaki bor uygulaması çiçek tozu çimlenme düzeyi üzerine değişiketkilerde bulunmuştur. Bademde kendileme ve melezleme yapılan kombinasyonlarda 500 ppm' likbor uygulaması her iki yılda da çiçek tozu çim borusu uzunluğuna olumlu etki yapmıştır. Ancak 750ppm' lik doz ise çiçek tozu çim borusu uzunluğunu azaltmıştır. Kayısıda kendileme yapılanağaçlarda her iki yılda en yüksek çim borusu uzunluğu 500 ppm konsantrasyonunda elde edilmiştir.Melezleme yapılan kombinasyonlarda ise bor dozunun artışına paralel olarak her iki yılda da çiçektozu çim borusu uzunluğu da artış göstermiştir. Bademde ve kayısı da bor uygulaması, melezlemeyapılmış kombinasyonlara her iki yılda da olumlu etki yaparak meyve tutum oranını artırmış, serbesttozlamaya bırakılmış ağaçlara da değişik etkilerde bulunmuştur. Badem ve kayısıda kendilemeyapılmış kombinasyonlarda her iki yılda da tüm meyvelerin döküldüğü saptanmıştır. Denemebahçelerinin toprak bor kapsamları optimum seviyeden çok düşük çıkmıştır. Ayrıca ağaçlarauygulanan bor konsantrasyonunun artışına paralel olarak tüm çeşitlerde yaprakların bor kapsamlarıda artmıştır.ANAHTAR KEL MELER: Badem, kayısı, bor uygulaması, çiçek tozu, uyuşmazlık, meyve tutumui

ABSTRACTMSc ThesisEXAMINATION OF THE EFFECTS OF BORON APLICATIONS ATALMOND AND APRICOT ON FERTILIZATION BIOLOGY AND FRUITSETMehmet KIZILDEMIRHarran UniversityGraduate School of Natural and Applied SciencesDepartment of HorticultureSupervisor: Prof. Dr. brahim BOLATYear: 2006, Page: 82This study was carried out to determine the effects of boron application on some pollen features,fertilization biology and fruit set at Nonpareil and Drake almonds, Aprikoz or Precoce de Thyrinteapricot, in Harran plain conditions at 0 ( control ), 250 ppm, 500 ppm and 750 ppm dose between2004 - 2006. Boron application at in vivo conditions pollen viability, pollen germination ratesdecrease while, boron application at laboratory conditions made different affects on pollengermination. At Drake almond cultivar compared to control plant, in paralel to boron dose increaseat in vivo conditions pollen vability, pollen germination rates rise while, at in vitro conditions boronadded to pollen germination environment reduced pollen germination stage. While higher boronconcentrations were effective much more positively under in vivo conditions, these boron levels hadnegative effect on pollen germination under in vitro conditions. Boron applications had good effecton pollen germination of Nonpareil both in vitro and in vivo conditions. At almond in combinationmade self pollination and cross pollination, 500 ppm boron practive made pasitive affect to pollentube lenght in every two years but 750 ppm dose reduced the pollen tube lenght.at apricot in treesmade self pollination,the highest tube was got in 500 ppm concentration in every two years. But atcombination made cross pollination, in paralel to boron dose increase, pollen tube lenght in areasedin every two years. As at almond and apricot boron application made pasitive effect the combinationmade cross pollination,it raised fruit set rates, made different effect to trees. At almond and apricot,in combinations made self pollination in every two years, fruit holding at the beginning spilled, butboron application delayed a week. In paralel to applied boron concentration increase boron scope ofleafs increased too of Aprikoz and Precoce de Thyrinte apricot cultivars.KEY WORDS: Almond, apricot, boron application, pollen, incomtability, fruit setii