Farklı nohut (Cicer arietinum l.) çeşitlerinin Harran Ovası koşullarında kışa dayanıklılık, verim ve diğer özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

FARKLI NOHUT (Cicer arietinum L.) ÇEŞİTLERİNİN HARRAN OVASI KOŞULLARINDA KIŞADAYANIKLILIK, VERİM VE DİĞER ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİEmine Ebru ÖZTAŞÖZETBu araştırma, farklı nohut (Cicer arietinum L) çeşitlerinin Harran Ovası koşullarındaverim ve diğer özelliklerinin belirlenmesi amacıyla Koruklu araştırma istasyonunda kışlıkolarak 2003-2004 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Denemede 9 çeşit (Gülümser,Çağatay, Damla-89, Gökçe, Uzunlu-99, Küsmen-99, Akçin-91 ve Er-99 ve Diyar-95)kullanılmıştır.Denemede özet olarak incelenen özellikler itibariyle şu sonuçlar alınmıştır:Bitki Boyu: Denemde bitki boyu bakımından elde edilen ortalama değerlerebakıldığında en yüksek bitki boyu 47,66 cm ile Akçin-91 çeşidinden ve en düşük bitkiboyunun ise 38,66 cm ile Küsmen-99 çeşidinden elde edildiği saptanmıştır.%50 Çiçeklenme Gün Sayısı: Denenmede kullanılan çeşitler içinde Diyar-95 çeşidi 145günle en erken % 50 çiçeklenmeye gelmiş olup; 166 günde % 50 çiçeklenmeye gelenKüsmen-99 çeşidinin en geç çiçeklenen çeşit olduğu tespit edilmiştir.İlk Meyve Yüksekliği: Denemede ilk meyve yüksekliği bakımından elde edilenortalamalara bakıldığı zaman en yüksek ilk meyve yüksekliğine sahip çeşit 32 cm ile Akçin-91 çeşididir, ve en düşük ilk meyve yüksekliğine sahip çeşit ise 21 cm ile Küsmen-99 çeşidiolduğu saptanmıştır.% 50 Bakla Bağlama Gün Sayısı: Denemede kullanılan çeşitler arasında Diyar-95çeşidinin 163 gün ile en erken % 50 bakla bağlama olgunluğuna geldiği, 177 gün ile Çağatayçeşidinin ise en geç % 50 bakla bağlama olgunluğuna geldiği tespit edilmiştir.Bitkide Bakla Sayısı: Denemede kullanılan çeşitler arasındaki ortalamalarda bitkibaşına 36 adet bakla bağlayan Akçin-91 çeşidi en fazla bakla bağlamış olup, Gökçe çeşidi ise15 adet bakla bağlayarak en az bakla bağlayan çeşit olduğu tespit edilmiştir.Biyolojik Verim: Denemede biyolojik veri bakımında elde edilen ortalamalarabakıldığı zaman en fazla biyolojik verim 503,20 kg/da ile Akçin-91 çeşidinden elde edilmişolup, en az verim ise 283,95 kg/da ile Uzunlu-99 çeşidinden elde edildiği tespit edilmiştir.Hasat İndeksi: Denemede kullanılan çeşitler arasında en yüksek hasat indeksine sahipçeşit % 53 oranında hasat indeksi ile Er-99 olmuştur ve en düşük hasat indeksi ise % 45 ileKüsmen-99 çeşidinden tespit edilmiştir.Metrekareye (m2) tohum verimi: Denemede kullanılan çeşitler arasında elde edilenortalamalara bakıldığı zaman m2 ye tohum verimi bakımından en yüksek verim 260,24 g ileAkçin-91 çeşidinden elde edilmiş olup, en az verim veren çeşit ise 134,56 g ile Küsmen-99çeşidi olduğu saptanmıştır.100-Tohum Ağırlığı: Denemede 100 tohum ağırlığı bakımından elde edilenortalamalara bakıldığı zaman Gökçe çeşidinin 45,33 g ile en yüksek 100 tohum ağırlığınasahip çeşit olduğu ve Diyar-95 çeşidi ise 29 g' lık 100 tohum ağırlığıyla en düşük değeresahip olduğu elde edilmiştir.Tane Boyu: Çeşitler arasında tane boyu ortalamaları incelendiği zaman en uzun taneboyu 11,33 mm ile Küsmen-99 çeşidinden elde edilmiştir ve en kısa tane boyu ise 9 mm ileDiyar-95 çeşidinden elde edilmiştir.Tane Eni: Tane enine ait ortalamalar incelendiği zaman en uzun tane enine sahipçeşidin 8,46 mm ile Gökçe çeşidi olup, en kısa enli çeşidin ise 7,22 mm ile Diyar-95 çeşidiolduğu tespit edilmiştir.Tane Genişliği: Denemede kullanılan çeşitler arasında tane genişliğine ait ortalamalarabakıldığı zaman en uzun tane genişliği 8mm ile Çağatay, Damla-89, Er-99, Gökçe, Gülümserve Küsmen-99 çeşitlerinden elde edilmiş olup, en kısa tane genişliğine sahip çeşit ise 7 mmile Diyar-95 çeşidi olduğu tespit edilmiştir.Kış Zararı: Denemede kullanılan çeşitler incelendiği zaman Akçin-91 çeşidi % 4 zararoranı ile kıştan en az zarar görmüştür ve Uzunlu-99 çeşidi % 50 oranında zarar görerek kıştanen fazla zarar gören çeşit olduğu tespit edilmiştir.

EVALUATION OF WINTER HARDINESS, YIELD AND YIELD COMPONENTS OF CHICKPEA(Cicer arietinum L.) CULTIVARS IN HARRAN PLAIN CONDITIONSEmine Ebru ÖZTAŞSUMMARYThe aim of this study was to determine winter hardiness, yield and yield components ofsome released Turkish chickpea cultivars (Gülümser, Çağatay, Damla-89, Gökçe, Uzunlu-99,Küsmen-99, Akçin-91 ve Er-99 ve Diyar-95) at Harran Plain conditions. The experiment wascarried out at Koruklu experiment station during 2003-2004 growing season.İn summary, the following results were obtained in the experiment:Plant height: Plant height ranged from 47.66 to 38.66 cm. Akcin-91 had the highestplant height while Kusmen-99 had lowest plant height.Days to 50% flowering: Days to 50% flowering of the cultivars ranged between 145 and166 days. Diyar-95 was the earliest in flowering while Kusmen-99 was the latest.First pod height: Akcin-91 had the highest first pod height with 32 cm, while Kusmen-99 had lowest first pod height with 21 cm.Days to 50% pod set: it was observed that Diyar-95 was the earliest in days to %50 podset with 163 days while cultivar Cagatay was the latest with 177 days.Number of pod per plant: the highest number of pod per plant was obtained from Akcin-91, while cultivar Gokce with 15 pod per plant had lowest pod number.Biological yield: The highest biological yield with 503,20 kg/da was obtained fromcultivar Akcin-91, while cultivar Uzunlu with 283,95 kg/da had the lowest biological yield.Harvest index: Harvest index ranged from 45% to 53% among the cultviars. Er-99 hadthe highest harvest index, while Kusmen-99 had the lovest harvest index.Seed yield: İn this study, seed yield of the cultivars ranged between 260.24 and 134.56g/m2. The highest yield was obtained from Akcin-91 while the lowest yield was obtained fromKusmen-99.100-seed weight of cultivars changed from 29 to 54.33 g. Cultivar Gokce had thehighest 100-seed weight, while Diyar-95 had the lowest seed weight.Seed diameters (height, width and largeness) of the cultivars were different in seedcharacteristics. Seed height of the cultivars changed from 11.33 to 9 mm. Kusmen-99 with11.33 mm had the highest seed height and Diyar-95 with 9 mm had the lowest seed height.For the seed width, Gokce with 8.46 mm had the highest seed width and Diyar-95 with 7.22mm had the lowest seed width. For the seed largeness, Cagatay had the largest seed (8 mm)while Diyar-95 was the lowest in seed largeness (7.22 mm).Winter hardiness of the cultivars ranged between 4% and 50%. Akcin-91 was the mostwinter hardy cultivar while Uzunlu was the least winter hardy.