Atatürk Baraj Gölü`nde yaşayan barbus türlerindeki ağır metal birikiminin incelenmesi

Abstract

ATATÜRK BARAJ GÖLÜ'NDE YAŞAYAN BARBUS TÜRLERİNDEKİ AĞIR METALBİRİKİMİNİN İNCELENMESİEsra ALHASÖZETBu çalışma Atatürk Baraj Gölü'nde yaşayan iki balık türündeki (Barbusxanthopterus ve Barbus rajanorum mystaceus) ağır metal konsantrasyondüzeylerinin incelenmesi ile ilgilidir. Şanlıurfa'da Atatürk Baraj Gölü'nden toplanansediment ve iki balık türündeki ağır metal konsantrasyonları optik emisyonspektrofotometresi ile belirlendi. Sediment ve balık örnekleri 2006'nın kış veilkbahar mevsimlerinde toplandı. Toplanan örnekler (Barbus xanthopterus ve Barbusrajanorum mystaceus) hemen buz içeren termosa aktarılarak laboratuara getirilipanaliz yapılıncaya kadar â30 ºC de derin dondurucuda bekletildi. Her balığın kas,karaciğer, böbrek ve solungaç örnekleri metal analizi için plastik bıçakla alınıp,homojenize edilip tartıldıktan sonra, her bir örnek asitle yıkanmış petri kaplarıniçinde 110 ºC de sabit ağırlığa ulaşıncaya kadar kurutulmuştur. Sabit ağırlığa ulaşanbalık örnekleri manuel olarak çeşitli asitler kullanılarak çözünürleştirildi. Saf su ileseyreltilen örnekler ICP ile analiz edildi.Sonuç olarak, en az metal birikimi kaslarda gözlenmiştir. Demir en fazlabiriken ağır metaldir. Kurşun metalindeki artışın nedeni ise; Botaş'a ait Batman-Yumurtalık petrol boru hattında 13 Nisan 2005 tarihinde meydana gelen delinmeneticesinde Atatürk Baraj Gölü'ne sızan ham petrolden kaynaklanmaktadır. AtatürkBaraj Gölü'nde çalıştığımız balıkların kaslarından elde edilen sonuçlardaki Cu, Zn,Mn, Fe, Ni, Cr, Co değerleri balık için önerilen kabul edilebilir değerlerin altındabulunmuştur. Bu ve benzeri çalışmalardan elde edilen bilgiler ışığında; ileride telafisiimkansız durumlar oluşmadan önlemler alınmalıdır. Bu sayede, çok önemli suürünlerini barındıran Atatürk Baraj Gölü kirlilikten kurtulmakla kalmayıp, aynızamanda daha verimli hale getirilecektir.

EXAMINATION OF HEAVY METAL ACCUMULATION IN BARBUS SPECIES INATATÜRK DAM LAKEEsra ALHASSUMMARYThis study is about an investigation of heavy metal concentration level in twofish species which live in Atatürk Dam Lake. In this study, concentrations of heavymetals in two fish species (Barbus xanthopterus and Barbus rajanorum mystaceus)and sediments collected from Atatürk Dam Lake in Şanlıurfa were determined byoptical emission spectrometry. The fish species and sediment samples were collectedfrom Atatürk Dam Lake in winter and spring during 2006. Immediately aftercollection, fish (Barbus xanthopterus and Barbus rajanorum mystaceus) sampleswere stored on ice in an insulated box and transferred to the laboratory and then werefrozen at â30 ºC until required for metal analysis. The muscle, liver, kidney and gillsamples of each fish were removed for metal analysis with a plastic knife,homogenized and weighed, and then individual samples were dried to constantweight at 80 ºC in acid-washed petri dishes.The samples which had reached toconstant weight were digested manually by using various acids. The samples whichhad been diluted in pure water were analised by ICP. Consequently, the least metalaccumulation has been observed in muscles. Iron is the mostly accumulated heavymetal. The rising of lead metal results from the pure petroleum that leaks intoAtatürk Dam Lake because of a puncture that happened in April 13, 2005 in theBatman-Yumurtalık pipe line that belongs to Botaş. Cu, Zn, Mn, Fe, Ni, Cr, Coamounts that we had from the study of fish muscles in Atatürk Dam Lake is underthe suggested amount that can be accepted for a fish. Measures must be taken beforesome conditions that cannot be compensated occur in the future, on the basis of datagot from such and suchlike studies with the help of this, not only the Atatürk DamLake which accomodates very important water corps will be prevented frompollution, but also it will be made more copious.