Diyarbakır koşullarında II. ürün soya tarımında farklı toprak işleme yöntemlerinin verim ve bazı toprak özelliklerine etkisi

Abstract

Diyarbakır'da, 2. ürün soya tarımında farklı toprak işleme yöntemlerininverim, verim bileşenleri ve toprak özelliklerine etkisinin belirlenebilmesiamacıyla, bu çalışma, 2006 yılı üretim sezonunda, Güneydoğu AnadoluTarımsal Araştırma Enstitüsü deneme alanında yürütülmüştür. SA-88 ve Umut-2002 soya çeşitlerinin materyal olarak kullanıldığı bu çalışmada 4 farklı toprakişleme yöntemi denenmiştir. Bu toprak işleme yöntemleri; direk (anıza) ekim,azaltılmış toprak işleme (diskaro), geleneksel toprak işleme (pulluk+diskaro) vederin toprak işlemedir (çizel+diskaro). Deneme şerit parseller deneme deseninegöre, 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Buğday ekili olan tarlaya, buğdayhasadından sonra vakit kaybedilmeden parselizasyon, toprak işleme, gübrelemeve mibzerle ekim yapılmıştır.Deneme süresince sulama, çapalama, gübreleme gibi bakım işlerizamanında yapılmıştır. Ancak hasat döneminde aşırı yağışların olması hasadıgeciktirmiş ve hasat geciktiğinden bitkide dane dökümü olmuştur. Bu nedenle verimsonuçları genel olarak düşük çıkmıştır. Yapılan istatistik analiz sonucunda bitki vetoprak özellikleri incelenmiştir. Bitkilerde %50 çıkış gün sayısı, %50 çiçeklenmegün sayısı, bitki boyu, bitkide bakla sayısı, ilk bakla yüksekliği,m2'de bitki sayısı,100 tane ağırlığı, verim, tohumda nem oranı, dal sayısı özellikleri incelenmiştir.Toprakta ise hacim ağırlığı, % nem, pH, % kireç, porozite, doygunluk vepenetrasyon direnci gözlemleri alınmıştır.Yapılan bu çalışmada toprak işleme yöntemlerinin bitkide istatistikiolarak sadece m2'de bitki sayısı ve verim üzerinde etkili olduğu, derin toprakişleme yönteminde m2'de bitki sayısının en yüksek olduğu tespit edilmiştir. Enyüksek verim ise azaltılmış toprak işleme yönteminden elde edilmiştir. Çeşitlerarasında ise dal sayısı, 100 dane ağırlığı, m2'de bitki sayısı, çiçeklenme günsayısı, bitki boyu arasında farklılık olduğu gözlenmiştir. SA-88 çeşidinin Umut-2002 çeşidine göre dal sayısı daha az, 100 dane ağırlığının daha düşük, m2'debitki sayısının daha fazla,çiçeklenme gün sayısının daha az, bitki boyunun daha kısa olduğu tespit edilmiştir.Yapılan toprak analizleri ve alınan gözlemler neticesinde ise, toprak işlemeyöntemlerinin 0-20 cm arasında hacim ağırlığı ve porozite üzerinde etkili olduğugözlenmiştir. Azaltılmış toprak işleme yönteminde, 0-20 cm toprak derinliğindehacim ağırlığı değeri daha yüksek, geleneksel toprak işleme yönteminde porozite enyüksek bulunmuştur. Penetrasyon direnci gözlemlerinde ise toprağın 0-20 cm'likkısmında 5 Eylülde alınan gözlemlerde toprak işleme yöntemleri arasında farklılıkolduğu, anıza ekim yönteminde penetrasyon direncinin daha yüksek olduğugözlenmiştir.Yapılan ekonomik analiz sonucunda çiftçilerin tüm toprak işlemekonularında zarar ettikleri görülmektedir. Bunun nedeni ise hasat dönemindemeydana gelen aşırı yağışlardır. Yapılan kısmi bütçe ekonomik analizi sonucunda enekonomik yöntemin, azaltılmış toprak işleme yöntemi olduğu tespit edilmiştir.Elde edilen veriler neticesinde, bu çalışma sonucunda çiftçiye azaltılmıştoprak işleme yöntemi tavsiye edilebilir. Ancak en uygun toprak işlemeyönteminin belirlenebilmesi için birkaç yıllık çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

This study was carried out in experimental fields of South East AnatoliaResearch Institute during 2006 growing season aim to determining effect ofdifferent tillage methods on yield, yield components and some soil properties insecond crop soybean agriculture in Diyarbakır. In this study which SA-88 andUmut-2002 soybean varieties were used as plant material, four different tillagemethods were applied. Those tillage methods were no-tillage, reduced tillage (discharrow), conventional tillage (moldboard plough+disc harrow) and deep tillage(chisel Plough+ disc harrow). The experiment was arranged as strip plotsexperimental design with four replications.The parcellation, soil tillage, fertilization and planting were conductedimmediately after harvesting the wheat. The cultivation processes such as irrigation,fertilization, hoeing during experiment were conducted on time. But, the harvest wasn?tconducted on time because there was heavy rain. Therefore, the seeds on plantspilled before harvesting. Due to these reasons, yield was very low. The plant andsoil properties were evaluated with statically analysis methods. The day numbersof 50% plant germinating, the day numbers of 50% flowering, plant height, podnumbers per plant, weight of 100 seeds, yield, ratio of stands per plot, ratio ofmoisture seeds, branch numbers per plant as plant properties and the air dry soil, ovendry soil, soil moisture content, pH, % lime, porosity, saturated and penetrationresistance as soil properties were determined.In result of study, it was seen that the tillage methods affected only the plantnumbers per m2 and yield. The highest plant numbers per m2 was in deep method.The highest yield was obtained from reduced tillage method. There wasdifference between varieties as to branch number, 100 seed weight, and plantnumbers per m2, the day numbers of flowering and plant height. It was determinedthat SA-88 variety hadlower branch number, 100 seed weight, more plant numbers per m2, lessflowering day number, shorter plant height than Umut-2002.According to soil analysis and observation, tillage methods affected the air drysoil, oven dry soil, porosity in 20 cm of soil depth. No-tillage and reduced tillagemethods had the highest air dry soil, no tillage to the highest oven dry soil,conventional tillage to the highest porosity between 0-20 cm of soil depth.The penetration resistance between 0-20 cm of soil depth in 5September ofobservation was higher on no-tillage method.In conclusion of economic analysis, it was seen that double crop soybeanagricultureon none of tillage methods wasn?t profitable. This loss was resulted fromheavy rain during harvesting the soybean. Lowest damage was obtained fromreduced tillage method.According to conclusion of datum obtained in this study, the reduced tillagemethodcan be recommended to farmers. But, determination of the most suitabletillage method needs to a great many years studies.