Akarsu havzalarını katı madde miktarlarını belirlenmesi ve Fırat havzası için bir uygulama çalışması

Abstract

Bu çalışmada Fırat havzasında belirli istasyonlarda ölçülen katı madde miktarları ile akarsularda katı madde miktarlarını hesaplamalarda kullanılan bağıntılardan elde edilen sonuçlar arasındaki ilişkilerin irdelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Elektrik İşleri Etüt İdaresi tarafından işletilen ve katı madde ölçüm değerleri olan 5 adet Akım Gözlem İstasyonunun (2102 nolu Murat Nehri-Palu, 2115 nolu Göksu Nehri-Malpınar, 2119 nolu Fırat Nehri-Kemahboğazı, 2133 nolu Munzur Suyu-Melekbahçe ve 2145 Tohma Suyu-Hisarcık) günlük toplam değerlerinden yararlanılmıştır. Akarsularda katı madde miktarını belirlemede ise yaygın olarak kullanılan Schocklits, Shields, Du Boys, Garde Albertson, Meyer-Peter-Müller bağıntıları tercih edilmiştir. Her bir istasyon için bağıntılardan elde edilen sonuçlarla ölçüm değerleri arasındaki ilişkiler regrasyon eşitlikleri ile belirlenmiştir. Elde edilen bulgular Fırat havzasında katı madde miktarının tahmin edilmesinde, Garde Albertson bağıntısının 2115,2119 ve 2133 nolu istasyonlarda, Meyer-Peter-Müller bağıntısının ise 2102 ve 2145 nolu istasyonlarda güvenle kullanılabileceğini ortaya koymuştur.ANAHTAR KELİMELER: Fırat Havzası, Sediment miktarı, Akım gözlemleri

This study purposed to investigate relation between, sediment amounts measured at specific station on Fırat River and results that obtained from the functions which used to calculate sediment amounts on river. For this purpose, daily total data for sediment amount of 5 observation stations (2102 Murat-River-Palu, 2115 Göksu River-Malpınar, 2119 Fırat River-Kemehboğazı, 2133 Munzur Water-Mlekbahçe, 2145 Tohma Water-Hisarcık ) operated by Elektricity Works Resarch Manegement used. Also to determine sediment amounts on rivers, widespread used Schocklits, Shields, Du Boys, Garde Albertson and Meyer-Peter-Müller functions preferred. For each station, relation between results taken from functions and measured data was determined by regression equations. Obtained results showed that to estimate sediment amount on Fırat River for 2115,2119 and 2133 stations Garde Albertson functions, for 2102 and 2145 stations Garde Albertson functions can be safely.KEY WORDS: Firat Basin, Sediment Amount. Flow Observations.