Şanlıurfa-Harran Ovası`nda tarımda su işletmeciliği ve fiyatlandırılması, sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

Bu çalışmanın ilk bölümünde Şanlıurfa-Harran Ovasında, GAP kapsamında yer alan 22 Sulama Birliği sahasında su işletmeciliği, fiyatlandırılması ve tahsilâtlar konularında yaşanan sorunların ve ödeme istekliliğinin belirlenmesi amacıyla anket çalışmaları yapılmıştır. Anket çalışmaları dört grup olarak uygulanmıştır. Bunlar sulama birliği sahası içinde yer alan çiftçiler, sulama birliklerinin başkanları, sulama birliklerinin müdürleri ve DSİ XV. Bölge Müdürlüğü, sulama, işletme, bakım ve onarım şubelerinin çalışanlarıdır. Çalışmanın ikinci bölümünde yapılan anketler değerlendirilerek çalışma sahası içinde yer alan bu dört grubun doğal kaynaklara, suya, su işletmeciliğine, sulama birliklerine, su fiyatlarına ve tahsilâtlara olan bakışları tespit edilmiştir. Esas grubu oluşturan çiftçilerin ödeme istekliliğini etkileyen faktörler ile değişik senaryolara bağlı olarak ödeme isteklilikleri tespit edilmiştir. Ödeme istekliliğini yaş, eğitim, gelir, sahip olunan arazi miktarı, sulama birliklerine bakış, doğal kaynakları algılama, bakmakla yükümlü olunan kişi sayısı ve su fiyatları gibi değişkenler etkilemektedir. Uygulanan değişik senaryolara bağlı olarak çiftçilerin ödeme istekliliğini tespit edebilmek için çift sınırlı en çok olabilirlik, probit, logit, tobit ve binomial probit modelleri kullanılmış ve ödeme istekliliklerinin, senaryo ve modele bağlı olarak, %36 ile %85 oranında daha fazla ödeme yönünde olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara bağlı olarak da, su işletmeciliği açısından, sulama sahası içinde arazi ölçümlemesi yapılması, kullanılan su miktarının belirlenmesi, ana kanal işletmeciliği için bir üst birlik kurulması gereklidir. Su fiyatlandırılması ve tahsilâtlar açısından, hacim esasısına dayalı, ödeme gücünü aşmayan, doğrudan gelir desteğine başvururken su ücreti borcu yoktur belgesinin olması, sulama birliklerinin yapısına yönelik, seçim sisteminin değişmesi, seçilme kriterlerinde eğitim şartının olması gereklidir. Yapılan literatür taramalarına göre bu çalışma tarımsal sulamalarda ödeme istekliliği açısından Türkiye'de bir ilktir.

In the first part of this study, surveys were conducted in order to determine the problems of water management, pricing, collection issues and willingness to pay in area of 22 Water User Associations in Sanliurfa-Harran Plain within the scope of Southeastern Anatolia Project (GAP). Questionnaire studies applied to the four groups which were farmers who located within the fields of irrigation, the heads of water user associations, the managers of water user associations, managers and staff from irrigation, operation and maintenance branches of DSI XV. Regional Directorate. In the second part of this study, the questionnaires given to the four groups were evaulated and determined their approaches to natural resources, water, water management, water user associations, pricing and water rate collections within the studied area. Depending on different scenarios, factors affecting the farmers' willingness to pay is determined. Farmers? willingness to pay was effected by the variables of age, education, income, owned amount of land, number of household, considerations about natural resources and water user associations and water rates. In order to determine farmers? willingness to pay depending on the effects of different scenarios, double bond maksimum likelihood, probit, logit, tobit and binomial probit models were used. Farmers? willingness to pay was found to pay more than 36% and 85% depending on the different models and scenarios. Depending on these results, in terms of water management, irrigated land within the irrigation area should be measured, determine the amount of water used, the establishment of an upper main channel is required for operations. For water pricing and water rate collections, payment should be based on volume, not exceeding ability to pay, when applying for direct income support to government there should be certificate of no debt to water user associations. For the structure of water user associations, changing electoral system, the selection criteria is the requirement of tranining have been proposed. This study, according to literature searches farmers? willingness to pay in agricultural irrigations is a first in Turkey.