Şanlıurfa`nın tarihi alanlarının ödeme istekliliği yöntemi kullanılarak ekonomik değerlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

Ülkemizin dünya turizm pazarında yer almasının çok kısa bir geçmişi olsa da, turizm sektörünün ekonomik gelişmişlik düzeyini yukarılara taşımadaki rolünün giderek daha fazla farkına varılmıştır. Bu yöndeki gelişimde bölgemizde bulunan tarihi alanların mevcut durumunun iyileştirilmesi, turistik amaçla daha fazla ziyaret edilmesinin sağlanması, bölge insanının eğitiminin rolü ve önemi tartışılmayacak kadar büyüktür. Bu çalışmada sektörün bütün ihtiyaçları ortaya konarak konuya ilgi duyan kişi, kurum ve kuruluşlara büyük katkı sağlaması hedeflenmiştir. Bu kapsamda çalışmanın ana materyalini basit tesadüfî örnekleme yöntemiyle seçilen yabancı turistlerle yapılan 338 adet anket oluşturmuştur. Koşullu değerleme yöntemi kullanılarak oluşturulan probit model ve çalışmamızda oluşturduğumuz anket formunda bulunan soru tipi özelliğine göre ise dışa vurulmuş maksimum ödeme istekliliği miktarını (stated willingness to pay) ise İki Aşamalı Sıradan Ek Küçük Kareler Yöntemi (Two-Stage Least Squares, 2SLS) kullanılmıştır. Şanlıurfa'ya gelen yabancı ziyaretçilerin ödeme istekliliğine etki eden faktörler en çok olabilirlik yöntemi kullanılarak ortaya konmuştur. Daha sonra istatistiksel olarak önemlilik arz eden teklif fiyatı ile devamlı diğer bazı faktörlerde belirli artışlar öngörülerek, ödeme istekliliği olasılığına olan etkileri simüle edilmiştir. Sonuç olarak, ziyaretçilerin Şanlıurfa Kalesi için giriş ücreti olarak ödeme istekliliği miktarını ortalama 21.5$ olarak bulunmuştur. 2SLS modeli yardımı ile açığa çıkarılmış ödeme istekliliği miktarı ise 23.04$'dır. Harran Harabeleri için ortalama ve açığa çıkarılmış ödeme istekliliği miktarları sırasıyla 27$ ve 28.94$ olarak tespit edilmiştir. Göbekli Tepe için ise probit modeli için ortalama ödeme istekliliği miktarı 25$ olup, açığa çıkarılmış ödeme istekliliği miktarı ise 22.04$ olarak tahmin edilmiştir. Ayrıca yıllık olarak tarihi eserlere atfedilen ekonomik değerler de hesaplanmıştır. Buna bağlı olarak anılan yerlerin probit model sonucuna göre yıllık ekonomik değeri Urfa Kalesi için 896.550 dolar/yıl, Harran için 1.125.900 dolar/yıl, Göbekli Tepe için ise 1.042.500 dolar/yıl olarak tespit edilmiştir. 2SLS model sonuçlarına göre ilgili yerlerin yıllık ortalama faydaları ortaya konmuştur. Buna göre Urfa Kalesinin ortalama yıllık ekonomik değeri 960.768 dolar/yıl'dır. Harran için ise bu rakamlar sırasıyla 1.206.798 dolar/yıl'dır. Göbekli Tepenin ise yılda 919.068 dolar/yıl'lık fayda yaratacağı tahmin edilmiştir. Toplamda üç tarihi eserin ortalama yıllık gişe getirisi yaklaşık ise 3.086.634 dolar olacaktır.ANAHTAR KELİMELER: Ödeme istekliliği, probit modeli, 2SLS Modeli, tarihi alanlar, Şanlıurfaii

Although the involvement of Turkey?s in the world tourism market is in a very short time, the upwards carriage role of the tourism sector for the level of economic development is more and more awared. No doubt that the role of education of the region?s people, development and improvement of the current situation of our region?s historical sites and the provision of more visits for touristic purposes has enough importance even no need to be discussed in this direction. In this study, it is aimed to provide a major contribution to the institutions, organizations and the people who interested in this subject is presented by giving all the needs of the sector. In this context, the main material of study is selected by simple random sampling survey consisted of 338 pieces to foreign tourists. The probit model is created by using contingent valuation method and the study created in the form of survey question types according to the characteristics of the willingness to pay out a maximum amount of shot (Stated willingness to pay) of the additional Ordinary Two-Stage Least Square Method (Two-Stage Least Squares, 2SLS) is used. The factors that affect their willingness to pay have been done by using maximum likelihood method. Then some other specific factors which are statistically significant, increases continuously with the offer price, suggesting that the effect of the probability of willingness to pay are simulated. As a result, the amount of willingness to pay an entrance fee for visitors Şanlıurfa Castle, was found to be an average of $21.5. The amount of willingness to pay would be revealed with the help of 2SLS model is $23.04. The average amount and revealed amount of payment of willingness to pay was found to be, respectively, 27 and 28.94 dollars for the ruins of Harran. The average willingness to pay for the probit model is estimated the amount of $25 for Gobekli Tepe and the amount would be revealed in the willingness to pay was estimated to be $22.04. In addition, the estimated annual economic values attributed to historical monuments calculated, too. Accordingly, as a result of the aforementioned places, the annual economic value of probit model for Urfa Castle 896.550 dollars / year, to Harran 1.1259 million dollars/year, for Gobekli Tepe is 1.0425 million dollars/year, respectively. According to the 2SLS model, the average annual benefits related sites have been revealed.Accordingly, the average annual economic value of The Urfa Castle, 960.768 dollars/ year. These figures to The Harran, respectively, of $1.206.798/year. The Gobekli Tepe 919.068 dollars per year /year will create benefits were estimated. In total, the average annual rate of return in terms of entrance fee for these three historical places will be $3.086.634 dollars.KEY WORDS: Willingness to Pay, probit Model, 2SLS Model, historical Sites, Şanlıurfa