6-24 ay arası çocuklarda B12 vitamini eksikliğinin nöromotor gelişim üzerindeki etkisi

Abstract

ÖZET B12 vitamini eksikliğinin, santral ve periferik sinir sistemi, gastrointestinal sistem, kardiovasküler sistem, kas-iskelet sistemi, hematolojik ve immünolojik sistemler üzerinde olumsuz etkileri olduğu bildirilmiştir. Ülkemizde, çocuklarda demir eksikliğinin mental-motor gelişim ve uyarılmış beyin potansiyelleri üzerindeki etkilerini araştıran birçok çalışma yapılmışken, B12 vitamini eksikliğinin çocuklarda mental-motor gelişme geriliği ve uyarılmış beyin potansiyelleri üzerindeki etkilerini araştıran kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. Bölgemizde B12 vitamini eksikliği sonucu mental-motor gelişim sorunlarının sık görülmesi nedeniyle prospektif olarak tasarlanan çalışmaya yaşlan 6-24 ay arasında, mental-motor gelişme geriliği tespit edilen 60 olgu (B12 vitamini normal ve eksik 30'ar olgu) ve sağlıklı kontrol grubu olarak 30 olgu alındı. Hastalara ve kontrol grubuna başlangıçta hematolojik ölçümler, çocuklarda mental ve psikomotor gelişimi değerlendiren Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), Visual Evoked Potentials (VEP) ve Brainstem Auditory Evoked Potentials (BAEP) testleri yapıldı. B12 vitamini eksikliği olan gruba tedaviden bir hafta ve üç ay sonra hematolojik ölçümler, AGTE, VEP ve BAEP testleri tekrarlandı. B12 vitamini eksikliği olan hasta grubunun, başlangıçta kontrol grubuna göre belirgin olarak düşük bulunan Ankara Gelişim Tarama Envanteri T-puanlan (AGTETP) tedaviden üç ay sonra normal değerlere yaklaştığı görüldü. Bı2 vitamini eksikliği olan 30 olgunun %53,3'ünde tedavi öncesi VEP anormal bulundu. Tedaviden üç ay sonraki kontrolde bu olguların %81'inde testin düzeldiği görüldü. Aynı olgularda BAEP testi başlangıçta %50 oranında anormal bulunmuşken, tedaviden üç ay sonra bu olguların %54'nde testin düzeldiği görüldü. AGTETP, VEP ve BAEP testlerindeki düzelmeler B12 vitamini tedavisine bağlandı. Sonuç olarak; Bu vitamini eksikliği çocuklarda mental ve motor gelişme geriliğine neden olmakta, tam ve tedavide geç kalınması durumunda kalıcı nörolojik sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Mental-motor gelişme geriliği, B12 vitamini, AGTE, VEP, BAEP. VII

SUMMARY It has been reported that the clinical features of vitamin B12 deficiency involve the disorders of central and peripheric nervous systems, gastrointestinal tract, hematological and immunological systems. Although the effects of iron deficiency on mental-motor development and evoked potentials of brain in children is widely investigated in our country, there is not a comprehensive study about the effects of cobalamin deficiency on these parameters. Since the disorder of mental-motor development due to cobalamin deficiency is a common public health problem in our region, 60 patients with the motor-mental retardation (30 with vitamin B12 deficiency and 30 with normal vitamin B12 levels) and 30 healthy control subjects, 6-24 month of age, were enrolled in this prospective study. Hematologic measurements, Ankara Development Surveillance Inventory (AGTE) which evaluates mental and physcomotor development in children, Visual Evoked Potentials (VEP) and Brainstem Auditory Evoked Potentials (BAEP) tests were performed in both patients and control subjects at the initial visit. These measurements and tests were repeated after the administiration of cobalamin therapy to the cobalamin deficient group at the first week and third month of treatment. At the third month of treatment, the vitamin B12 deficient patients whose Ankara Development Surveillance Inventory T-score (AGTETP) were lower than control group at the begining, got nearly normal AGTETP score. 53,3% of 30 cobalamin deficient patients had abnormal VEP score before the treatment. VEP score improved at the third month of treatment in 81% of these patients. BAEP test which was abnormal in %50 of cobalamin deficient patients at the initial visit, improved in 54% of these patients at the third month of treatment. The improvoment of AGTETP, VEP and BAEP are contributed to the treatment of cobalamin. In conclusion, our study showed that vitamin B12 deficiency may cause mental-motor retardation in children and the delay of diagnosis and treatment may result in permanent neurologic sequels. Key Words: Motor-mental retardation, vitamin B12, AGTE, VEP, BAEP. VIII